Sunday, August 31, 2008

Best of της σεζόν 2007-2008: Part II (Τα διαμάντια της χρονιάς!!!)

Έχω ξανά αναφέρει την άποψη μου για το πόσο σπουδαία χρονιά, από κινηματογραφικής άποψης, διανύσαμε! Σε αυτή την ανάρτηση παραθέτω τις κατά την άποψη μου 16+1 καλύτερες ταινίες της χρονιάς, αφού όσο και αν πάλευα θα αδυνατούσα να βγάλω δεκάδα (κλικ στα link για τις αντίστοιχες κριτικές)...


16. "Ο Σκοτεινός Ιππότης"
Ο Christopher Nolan μας έφτιαξε ίσως την πιο ώριμη προσέγγιση του άνθρωπου-νυχτερίδας. Στην χαραυγή του αιώνα, μες στην καρδιά του καπιταλισμού και του ηθικού ξεπεσμού. Αν το διέκρινε και λίγο μεγαλύτερη τόλμη ίσως να μιλάγαμε για το Blockbuster των τελευταίων ετών!



15. "Οι Νύχτες μου μακριά σου"
Στις αδικημένες και παρεξηγημένες ταινίες της χρονιάς. Ο μεγάλος Kar Wai Wong, παραδίδοντας εκ νέου μαθήματα αισθητικής, μας τραβάει σε μια κινηματογραφικότατη ιστορία. Όταν πασχίζουμε να βρούμε την θέση μας μες στην ματαιότητα του χρόνου, σε νύχτες που μοιάζουν με μύρτιλλο.



14. "Control"
Η εύθραστη προσωπικότητα του Ian Curtis υπό το πρίσμα της ευαίσθητης φωτογραφικά ματιάς του Anton Corbijn. Η ζωή που δε μπορούμε να φτάσουμε, η ζωή που δε μπορούμε να αγγίξουμε βρίσκεται κάπου εκεί μέσα μας, τυλιγμένη στις φλόγες του ενδότερου κόσμου. Η ζωή που αγνοούμε, και στριμώγνουμε σε μια καθημερινότητα που όλο και φουσκώνει, και όλα γίνονται out of control...



13. "Προσοχή, Πόθος"
Ογκολιθική ερμηνεία του Tony Leung Chiu Wai στην σπαραχτική σονάτα του Ang Lee. Όταν τα προσωπικά πάθη και οι αδυναμίες γίνονται λύτρωση και προσφέρουν την ίαση μέσα στην σκληρή πραγματικότητα αμείλικτων καιρών.



12. "Η Επίσκεψη της Μπάντας"
Ο Eran Kolirin κάνει την απλότητα και τη λιτότητα cinema. Σε ταινίες που έχει περισσότερο απ' όλα ανάγκη ο κινηματογράφος. Σκηνές τεράστιας συναισθηματικής δύναμης φιλοδοξούν να αποκαλύψουν την ανθρώπινη ψυχή που κρύβεται μες στα ανθρώπινα ερείπια...



11. "Ταξίδι στην Άγρια Φύση"
Πολύ σημαντική ταινία και αξιοπρόσεκτη δουλειά του Sean Penn. Σε μια περίοδο που προσωπικά πιστεύω ο τρόπος και η ποιότητα ζώης μας έχει φτάσει σε τέλμα, είναι τουλάχιστον ευπρόσδεκτο να προτείνονται τόσο πλούσιοι ποιτοικά εναλλακτικοί τρόποι ζωής. Μέσα από τη μοναχική ζωή του Chris McCandless, έστω και αν "δεν υπάρχει ευτυχία αν δε τη μοιράζεσαι", όπως χαρακτηριστικά ακούμε στη ταινία...



10. "Sweeney Todd: Ο Φονικός Κουρέας της οδού Φλιτ"
Ο θεοσκότεινος Tim Burton επιστρέφει έχοντας στο πλευρό τους αγαπημένους συνεργάτες του: Johnny Depp, Helena Bonham Carter. Με τα ματωμένα του ξυράφια θα περιπλανηθεί στο δύσοσμο Λονδίνο, και θα μαρτυρίσει "σε όλους τους αξίζει ο θάνατος", τονίζοντας την ανηθικότητα της ανθρώπινης φύσης.



9. "This is England"
Η Αγγλική σκηνή είναι εδώ. Μια ταινία που κάνει τον Shane Meadows έναν από τους πιο αξιοπρόσεκτους δημιουργούς του σύγχρονου κινηματογράφου. Έντονο κοινωνικοπολιτικό cinema, τοποθετημένο χρονικά στον επεκτατικό πόλεμο της Θατσερ, σε μια πανεθνική έκκληση αποτίναξης του συντηρητισμού και του φανατισμού.



8. "Αποστολή στην Μπριζ"
Μια απολαυστική μαύρη κωμωδία υπό τα φώτα της μεταμοντέρνας σκηνοθεσίας του πρωτάρη Martin McDonagh. Η προγενέστερη γνώση και οι επιβεβλημένες αξίες ως συντηρητικοί θεσμοί που φυλακίζουν τη συνείδηση. Και μια ανθρωποκεντρική διάσταση της Κόλασης, σε μια ταινία οπου ο Colin Farrell έδωσε ίσως την καλύτερη ως τώρα ερμηνεία του.



7. "Εσείς, οι Ζωντανοί"
Ο Roy Andersson επιδεικνύει για ακόμα μια φορά τις πλανοθετικές του ικανότητες με στατικά πλάνα που αξίζουν μιας εκτενέστερης κινηματογραφικής ανάλυσης. Και αμφισβητεί την έμβια κατάσταση των νεκρών ψυχικά υποκειμένων της εποχής μας...



6. "Man push Cart"
Άλλη μια εκπληκτική χαμηλού budget ταινία. Το ντοκιμαντέρ συναντά τη μυθοπλασία και αναγεννούν τον αδικημένο και καταπατημένο βίο των εθνικών μειονοτήτων. Εμείς, μέσα από τον ήρωα Ahmad, θα παρακολουθήσουμε την προσπάθεια να περισωθεί ότι έχει απομείνει: η ανθρώπινη αξιοπρέπεια.



5. "Η Άκρη του Ουρανού"Η άκρη του ουρανού είναι το σημείο που θα φτάσουν τα μάτια σου αν απαλλαγείς απ' όλα αυτά τα μικρά που παρεμβάλλονται. Στην άκρη του ουρανού τίποτα δεν θα υπάρχει να πιάσεις, μόνο απέραντο γαλάζιο. Μα με ένα μυστήριο τρόπο θα είναι όλα εκεί... Θα είναι όσα σε σημάδεψαν, θα είναι όσα πιστεύεις, θα είναι όσα θέλεις να δεις. Θα είναι όλος ο εσωτερικός σου κόσμος ασθμάζοντας υπό τον φόβο της ολικής παράδοσης. Γιατί όταν φτάσεις στην άκρη του ουρανού, ούτε ο θάνατος μπορεί να σε χωρίσει από αυτό που βαθύτερα είσαι, από αυτό που επιθυμείς...



4. "Zodiac"
Μια από τις πιο ώριμες κινηματογραφικά στιγμές της χρονιάς που μας πέρασε. Το Zodiac κατά κάποιον τρόπο σηματοδοτεί τη νέα γενιά ταινιών του David Fincher, ταινιών φορέων μιας σπάνιας και λεπτομερειακής κινηματογραφικής σοφίας.



3. "Καμιά Πατρίδα για τους Μελλοθάνατους"Όταν οι αδερφοί Coen σκηνοθετούν τότε έχουμε ένα νέο για ολόκληρη την σινεφίλ κοινότητα. Οι τρεις διαστάσεις του χρόνου αναμετρούνται πάνω στη σύγχρονη κοινωνία σε μια δυσνόητη αλληγορία. Η ταινία που περιέχει αδιαμφισβήτητα τον πιο μανιακό δολοφόνο της χρονιάς. And his name: Anton Chigurh!



2. "Η Αποξένωση"Η πλέον αδικημένη ταινία της χρονιάς. Ο Andrei Zvyagintsev ζωγραφίζει με φυσικές αποχρώσεις μια αρχαιοελληνική τραγωδία. Ο άνθρωπός απομακρυσμένος από τις ρίζες του. Απομακρυσμένος από την φύση του, την ίδια την Φύση! Και οι καιροί που έχουν χαρακτηριστικά αλλάξει υπό το βάρος της προόδου και της εξέλιξης. Μιας οπισθοδρομικής εξέλιξης που ολότελα μας κατευθύνει στην εκμηδένιση της ανθρώπινης οντότητας!



1. "4 Μήνες, 3 Εβδομάδες και 2 Μέρες"Μια ανθρώπινη εφιαλτική ιστορία κινηματογραφείται με τον νατουραλισμό στο απώγειο. Μέσα από την οποία εκμαιεύεται τόσο ενα ευρύτερο πολιτικό όσο και κοινωνικό σχόλιο. Σε μια ταινία που αιωρείται πάνω από τα κινηματογραφικά είδη με όπλο την βαθύτερη επίγνωση του εκφραστικού μέσου.



"Θα χυθεί Αίμα"Το αριστούργημα του P.T. Andersson με τη συνοδεία του μοναδικού Daniel Day Lewis. Σε μια σφοδρή μάχη της ηθικής με τον μισάνθρωπο καπιταλισμό και την περιοριστική και βδελυρή εκκλησία, που το ποθετείται στην αλλαγή του αιώνα την περίοδο της πετρελαϊκής άνθησης. Ένα αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας, που υλοποιεί μια ταινία που έχει ανάγκη τώρα παρά ποτέ άλλοτε ο Αμερικάνικος κινηματογράφος.




ΥΓ. Για εσάς που ψάχνετε κάποια ταινία από την εγχώρια παραγωγή, θα πρότεινα τις ενδιαφέρουσες: "Διόρθωση" και "Ιστορία 52". Ενώ για τους λάτρεις των animation, τα: "Ratatouile" και "Simpsons".

Best of της σεζόν 2007-2008: Part I (Οι ταινίες που αξίζει να δείτε)

Ξεκινώ εδώ την παράθεση ενός κινηματογραφικού οδηγού για τη σεζόν που μόλις έφτασε στο τέλος της. Οι ταινίες αυτές δεν μπορούν παρά να αποτελούν απλά τις προσωπικές μου προτάσεις, δεδομένου ότι είναι αρκετά αυτά που δεν πρόλαβα να δω (ενδεικτικά: American Gangster, Hallam Foe, Taxidermia κλπ). Eπιλέχθηκαν μέσα απ' όσες προβλήθηκαν πρώτη φορά στις ελληνικές αίθουσες από το Σεπτέμβρη του 2007 ως τον Αύγουστο του 2008. Πρόκειται για 35 ταινίες τις οποίες ομαδοποιώ σε δυο κατηγορίες: "Ταινίες που αξίζει να δείτε" (#35-17) και "Ταινίες που δεν δικαιολογείστε να χάσετε" (#16-1). Αρχή με αυτό το post στην πρώτη ομάδα (κλικ στα link για τις αντίστοιχες κριτικές)...


35. "Ανάμεσα σε 2 Άντρες"
Όταν τα βέλη της κοινωνικής σάτιρας του Chabrol χτυπούν την ευφάνταστη μπουρζουαζία αλλά και την οικογενειοκρατική νεολαία.


34. "Μέρα Νύχτα Μέρα Νύχτα"
Μια αξιοπρόσεκτη άσκηση νατουραλισμού συντροφεύει τις τελευταίες ώρες μιας αυτόχειρος τρομοκράτισας.


33. "Mýrin"
Το Ισλανδικό cinema παραδίδει μαθήματα κατασκευής ενός σύγχρονου αστυνομικού νεο-νουάρ.


32. "Εξιλέωση"
Μια ενδιαφέρουσα ματιά μέσα απ' την υπερσκηνοθεσία του Joe Wright πάνω σε μια "ανολοκλήρωτη" ερωτική ιστορία που διαδραματίζεται στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.


31. "Κακές Συνήθειες"
Ένα επίσης υπερσκηνοθετημένο δράμα, με άξονα τις διατροφικές συνήθειες. Tου πρωτάρη και πολλά υποσχόμενου Simón Bross.


30. "Επικίνδυνες Υποσχέσεις"Ο γνωστός βίαιος Cronenberg, εμφανώς πιο συγκρατημένος, σε μια ταινία φανέρωσης του ηθικού ξεπεσμού της νύχτας της γειτονικής Ρωσίας.


29. "Το Βιολί"Ένα πολύ συμπαθητικό και πανανθρώπινο ποίημα πάνω στην αιώνια αδικία του πολέμου. Όταν ο άνθρωπος είναι κτήμα ξένων συμφερόντων...


28. "Ακίνητες Ζωές"
Το λογοκριμένο πολιτικό σχόλιο του Zhang Ke Jia. Όταν τα έθνη αψηφούν τους ανθρώπους χρησιμοποιώντας τις πλάτες τους για να ορθώσουν τα λάβαρα της παγκοσμιοποίησης.


27. "La Antena"
Μια σπάνια και ενδιαφέρουσα άσκηση εξπρεσιονισμού που μας έρχεται από την κινηματογραφικά ακμάζουσα Λατινική Αμερική. Όταν το πνεύμα μας παραδίνεται ολοκληρωτικά στην TV.


26. "Το Σκάφανδρο και η Πεταλούδα"
Το ανθρώπινο δράμα του Jean-Dο μεταφέρεται στο πανί και συγκροτεί τις ονειρικές μελωδίες ενός αυθεντικού ύμνου για τη ζωή.


25. "Η Δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς από τον δειλό Ρόμπερτ Φορντ"
Η απομυθοποίηση και η βαθύτερη ανασύσταση του "παιδικού ήρωα" Jesse James. Όταν μια μεγάλη παραγωγή αποφασίζει να είναι καλλιτεχνική!


24. "Περσέπολις"
Το ενήλικο animation της Marjane Satrapi που σε μιάμιση ώρα εξαπολύει δριμύτατα σατιρικά βέλη σε πολυσήμαντα θέματα και θεσμούς της ιστορίας του Ιράν και όχι μόνο.


23. "Αλεξάνδρα"Όταν ο Aleksandr Sokurov αναλαμβάνει να συνεχίσει την βαριά κληρονομιά που άφησε ο μεγάλος Andrei Tarkovsky.


22. "Ένας Ελεύθερος... Κόσμος"
Το ακριβό κοινωνικοπολιτικό cinema του Ken Loach που βάλλεται να καταρρίψει την επιγραφή του τίτλου με μια βαθιά βουτιά στο ευαίσθητο θέμα των μεταναστών.


21. "Πριν ο Διάβολος καταλάβει οτι πέθανες"
Μια επιθετική ξενάγηση στον κατάμαυρο κόσμο του Sidney Lumet. Όταν το Αμερικάνικο Όνειρο έχει καταρρίψει κάθε υπόνοια ηθικής.


20. "Sicko"Ο Michael Moore πιο εγκρατής από ποτέ, με μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση, σε ένα βαρυσήμαντο ξεσκέπασμα της δολιοφθοράς πίσω από το ασφαλιστικό σύστημα στην Αμερική. Είναι θέμα χρόνου το να του απαγορέψουν να κάνει ταινίες...


19. "Υπηρέτησα το Βασιλιά της Αγγλίας"
Η ξέφρενη κωμική σάτιρα του Jiri Menzel στο προχθές, στο χθές και στο σήμερα των Σλαβικών εθνών!


18. "Το Όνειρο της Κασσάνδρας"
Μια μεγάλη ταινία του κοινωνικοφιλόσοφου Woody Allen πάνω στην ηθική του φόνου, η οποία εμπλουτίζει ακόμα περισσότερο σε ύφος την φιλμογραφία του ανυπέρβλητου σκηνοθέτη.


17. "Ιδιωτική Ζώνη"
Ο πολλά υποσχόμενος Rodrigo Pla παραθέτει ένα εμβαθές σχόλιο για τον πόλεμο των φυλών και προοιονίζεται το μέλλον με μια πολύ δυναμική ταινία.

Saturday, August 30, 2008

American Gangster


Σκηνοθεσία: Ridley Scott
Παραγωγής: Usa / 2007
Διάρκεια: 157'




Ο Ridley Scott, μετά από μια σειρά μάλλον άτολμων και αδιάφορων ταινιών, επιστρέφει με αυτό το γκανγκστερικό δράμα για να πείσει (πρωτίστως τον εαυτό του) πως εκτός από ένας καλός επαγγελματίας και συνεργάτης των Αμερικάνικων studio, είναι και ένας αξιόλογος εν δυνάμει καλλιτέχνης.


Όλα ξεκίνησαν απ' τον σεναριογράφο Steven Zaillian, που ανακαλύπτοντας ένα άρθρο του Mark Jacobson, ανέστησε την ιστορία του μεγαλύτερου κυκλώματος ναρκωτικών στην Αμερική περί την δεκαετία του '70: όπου στην ουσία ξεσκεπάστηκε ένα τεράστιο πέπλο διαφθοράς που έκρυβε την ανάμειξη πολυάριθμων αστυνομικών (που μάλιστα βρίσκονταν στην κορυφή της πυραμίδας εξουσίας) σε καταστάσεις του "λευκού" κυκλώματος. Εμείς παρακολουθούμε τις μέρες ενός Αφροαμερικάνου που ονομάζεται Λούκας (Denzel Washington), ο οποίος εκπροσωπεί την πρόοδο, τη φιλοδοξία αλλά και τον επαγγελματισμό. Ο Λούκας, ξεκινώντας ως ένας τυπικός σοφέρ, ανεβαίνει τα σκαλιά της νύχτας και καθιερώνεται ως ο κυρίαρχος μεγαλέμπορος ναρκωτικών στη Νέα Υόρκη. Στην πορεία του υποβοηθάται, αλλά και παγιδεύεται ταυτοχρόνως, από την συνεργασία με την πολυάριθμη φαμίλια του. Σύντομα, η παρουσία του θα γίνει αντιληπτή από την αστυνομία. Ο Ρίτσι (Russell Crowe) απ' την άλλη είναι ένας τίμιος αστυνομικός (η εξαίρεση ασφαλώς) του οποίου την δράση για την πάταξη του εγκλήματος θα παρακολουθήσουμε εμείς παράλληλα.


Κατ' αρχήν, με αφορμή αυτήν την ταινία, θα ήθελα να σχολιάσω την πολλές φορές εξαναγκαστική τακτική ταινιών να αναφέρουν πως βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα (δεν αναφέρομαι συγκεκριμένα στο American Gangster). Οι ταινίες σε όλες τις περιπτώσεις αποτελούν την αντανάκλαση ή καλύτερα την κατασκευή μιας κάποιας πραγματικότητας. Είναι πασιφανές πως δε μπορούμε να μιλήσουμε για αυτούσια πραγματικότητα σε μια ταινία, καθώς παρεμβάλλεται η "τεχνητή" και πολυδιάστατη κινηματογραφική διαδικασία. Όμως, όσον αφορά τον ρεαλισμό, μια δημιουργία έχει την "υποχρέωση" να μπορεί δυνητικά να αποτελέσει κομμάτι του υπαρκτού κόσμου. Έτσι, η τακτική-επιλογή ταινιών να διατυμπανίζουν πως είναι βασισμένες σε πραγματικά γεγονότα, ως ένα βαθμό μου μοιάζει περιττή απ' τη στιγμή που οι ταινίες "υποχρεούνται" να είναι πραγματικοφανείς. Ενώ επίσης, στη χειρότερη περίπτωση, την εκλαμβάνω ως ένα εργαλείο στα χέρια κάθε σεναριογράφου για να "καπελώσει" τις αναπαραστατικές αδυναμίες ενός film και να πείσει πλαγίως το θεατή για τον φαινομενικό ρεαλισμό των πραγμάτων.

Εδώ, ο Ridley Scott κυρίως με τα αγαπημένα του κοφτά πλάνα καταφέρνει να μας μεταφέρει στην Αμερική της πολεμικής περιόδου του Βιετνάμ. Η ηθική και η πολιτική αποδιοργάνωση είναι διάχυτη παντού, ενώ η κοινωνία καταρρέει ποικιλοτρόπως. Τα πλάνα αναπαράγουν τα χρονικά ενός πολυεδρικού ξεπεσμού, ενώ ο ρυθμός που αποκτά το film χάρις την σεναριακή εξέλιξη, τη σκηνοθεσία και τη μουσική, καθιστά κάθε πλάνο ενα αλλεπάλληλο χτύπημα στην κοιλιακή χώρα. Ο κόσμος της νύχτας και των ναρκωτικών μέσα απ' τα ματιά των ρυθμιστών: ενα σύμπαν βραχνιασμένο και παραλυμένο απ' τη διαφθορά, τη στιγμή που η τραγικότητα του πολέμου αφανίζει κάθε ελπίδα. Σε αυτή την προσπάθεια του ο Ridley Scott έχει συνοδοιπόρους τους αναγνωρίσιμους πρωταγωνιστές του (Denzel Washington, Russell Crowe), που παραθέτουν μάλλον αναμενόμενες ερμηνείες.


Μιας και παραπάνω παρομοιάσαμε τις ταινίες ως κατασκευές, νομίζω πως το American Gangster επιχείρησε σαν κατασκευή να ακολουθήσει τα χνάρια του ανυπέρβλητου "Godfather": πειράζοντας ελαφρώς και αντικαθιστώντας την κλασσική Σικελική φαμίλια με την πιο άναρχη και ασυγκρότητη Αφροαμερικάνικη του πρωταγωνιστή και επιχειρώντας την μετατροπή των αστυνομικών σε πιο ζωηρές φιγούρες στη πιάτσα των δρόμων με την παράλληλη εκτόπιση των λοιπών gangsters. Εμφανής είναι και η προσπάθεια του Ridley Scott, με διαλεκτικά και σκηνοθετικά τρικ κυρίως, να βυθίσει την ταινία του στην πιάτσα της νύχτας, μια προσπάθεια που μοιάζει όμως πολύ πιεστική για να είναι αποδοτική. Ακόμα, το δημιούργημα του 70χρονού πλέον σκηνοθέτη δε μπορεί να αποδώσει το βάθος των χαρακτήρων του Godfather. Κι' αυτό γιατι εστιάζει σε λιγότερα πρόσωπα παραμελόντας χαρακτηριστικά κάποια άλλα (με χαρακτηριστικότερη περίπτωση τη γυναίκα του Λούκας), ενώ και ο Λούκας (όσο και αν θέλει ο Denzel Washington) δε μπορεί σε καμία περίπτωση να φτάσει χαρακτηρολογικά το βάθος του Κορλεόνε.


Συνοψίζοντας, το American Gangster αποτελεί μια καλή επιλογή, ιδίως αν είστε fan των ταινιών του είδους. Μα κυριότερα, αποτελεί την αξιοπρεπή επανεμφάνιση του Ridley Scott, επισημαίνοντας μας πως αν του επιτραπεί μπορεί ακόμα να φτιάξει το δικό του παιχνίδι.


Βαθμολογία: 7/10



Trailer

Thursday, August 28, 2008

Before the Devil knows you're Dead (Πριν ο Διάβολος καταλάβει οτι πέθανες)

Σκηνοθεσία: Sidney Lumet
Παραγωγής: USA / UK / 2007
Διάρκεια: 117'




"Να εύχεσαι να έχεις ζήσει μια ώρα στον παράδεισο, πριν ο Διάβολος καταλάβει ότι πέθανες". Αυτό το ρητό αντιστοιχεί στην εναρκτήρια φράση που έρχεται να ισοπεδώσει ολοκληρωτικά όποιες ελπίδες για έναν ηθικό βίο. Ο κόσμος σήμερα, δίχως εξαιρέσεις, είναι ένα ζεματιστό και κατακόκκινο καζάνι που στους ατμούς του προϊδεάζει την αιώνια Κόλαση.

Ο Sidney Lumet, στα 83 του πλέον, με γνώριμη επιθετική ματιά θα πλέξει το κατάμαυρο ομοίωμα της σημερινής πραγματικότητας. Αν ο κινηματογράφος τα τελευταία χρόνια έχει να επιδείξει δεκάδες ταινίες αμφισβήτησης και ειρωνείας πάνω στο Αμερικάνικο Όνειρο, το Before the Devil Knows You're Dead προχωράει παραπέρα. Θα κινηματογραφήσει τα απομεινάρια και τα ερείπια της ηθικά παρηκμάζουσας καθημερινότητας κατά την αιώνια πάλη για ένα κομμάτι πλαστής και επιχρυσωμένης ευτυχίας.


Ο Andy (Philip Seymour Hoffman) είναι ένας μεγαλομεσίτης που υποκύπτει σε όλες τις ατασθαλίες του πλούσιου βίου(αποξενωμένη οικογένεια, οικονομικές καταχρήσεις, αμοραλισμός, ανασφάλεια, ανάγκη τεχνητών παραδείσων) και αδερφός του Hank (Ethan Hawke). Ο Hank είναι ένας αδύναμος άντρας καταδικασμένος να πληρώνει τα λάθη των προσωπικών του επιλογών(άστοχος γάμος, επαγγελματικές δυσκαμψίες). Και οι δύο βρίσκονται σε ηλικία που δεν τους επιτρέπει να ροκανίζουν το πλούσιο μεν οικογενειακό κομπόδεμα, έτσι ο Andy σχεδιάζει μια "βέβαιη" ληστεία στο οικογενειακό κοσμηματοπωλείο. Όμως η ατολμία και η αναποφασιστικότητα του Hank κατά τη διάρκεια αυτής, στερεί έμμεσα τη ζωή απ' τη μητέρα τους. Ο πατέρας Charles(Albert Finney), μια ενηλικιωμένη ξεπατικοτούρα του Andy, μη αντέχοντας τη συζυγική απώλεια αναλαμβάνει προσωπικώς να εξιχνιάσει το μυστήριο της δολοφονίας. Η αρχική και μόνο κατά τα φαινόμενα υγιής εικόνα της οικογένειας καταστρατηγείται, και αποτυπώνεται θεσμικά ως βασικός υπαίτιος του κοινωνικού ξεπεσμού.

Ο Sidney Lumet εγκαταλείπει εξ' αρχής την γραμμική αφήγηση. Αντίθετα, εναλλάσσοντας τους κεντρικούς άξονες διηγείται την ιστορία με χρονικά πισωγυρίσματα που έχουν ως σημείο αναφοράς κάθε φορά ένα διαφορετικό πρόσωπο. Η μοντέρνα σκηνοθεσία δίνει ρυθμό στο φιλμικό χρόνο με ταχέως μεταβαλλόμενα κάδρα, με ανατρεπτικές οριζόντιες και κάθετες θεματικά αλλαγές, με την χρήση αρνητικών και ανατρεπτικών γωνιών λήψης. Τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν το δυναμικό περιβάλλον της ταινίας που αναπόφευκτα και λογικά επισύρει κάποιες αδυναμίες. Οι ήρωες, δεδομένης και της προσέγγισης βρίσκονται σε πρώτο πλάνο, και αυτό το οικογενειακό δράμα καθώς εξελίσσεται μας παραπέμπει όλο και περισσότερο στην αρχαία Ελληνική τραγωδία.


Αλλά ας μιλήσουμε λίγο για τα πρόσωπα. Ο Andy αντιπροσωπεύει τον πετυχημένο μεσοαστό που έχει αναρριχηθεί στην κορυφή της εργασιακής πυραμίδας. Μόνο που αυτή η επιτυχία βρίσκεται σε ολική αντιδιαστολή με τα προσωπικά του συναισθήματα. Πίσω από την επιτυχία κρύβεται μια βαριά Κεϊνική τραυματισμένη προσωπικότητα, ενώ επακόλουθο της επιτυχίας είναι η ολοκληρωτική ηθική αλλοίωση. Παρουσιάζεται ως αδίστακτος και δολοπλόκος με μοναδικό Θεό το χρήμα. Η προσωπική του ζωή έχει ανάγκη από ενέσεις που θα του επιτρέψουν να ανέχεται τον κενό εσωτερικό του κόσμο. Στα πλαίσια αυτά παρακολουθούμε την υπερπολυτελή περιουσία του(σπίτια, αυτοκίνητο κλπ), την εκθαμβωτική γυναίκα του (Marisa Tomei) η οποία έχει αποδράσει από τις σεξουαλικές φαντασιώσεις κάθε ανδρός και μάλιστα στην πιο σαρκική τους μορφή, και τέλος την περιοδική επίσκεψή του σε "πολυτελή οίκο" χορήγησης ναρκωτικών. Άραγε αυτός είναι ο επίγειος υλικός παράδεισος που οραματίζεται ο κάθε μικροαστός;


Ο Hank από την άλλη αποτελεί το ανίσχυρο πλάσμα που καλείται να επωμιστεί το βάρος της υπεραξίας του καπιταλιστικού συστήματος. Χρεωμένος ως εκεί που δεν πάει, εξαιτίας ενός ανεπιτυχή γάμου και της ανήλικης απροθυμίας να αντιμετωπίσει τις πολυάριθμες αδυναμίες του, το χρήμα φαντάζει ως μοναδικές φυσαλίδες οξυγόνου. Και σε αυτό το επίγειο σαφάρι είναι καταδικασμένος να χάσει οποιαδήποτε λογική και ηθική φρόνηση. Καθώς παρά τους αρχικούς δισταγμούς ενδίδει στο βδελυρό σχέδιο του αδερφού του, ενώ άνευ δισταγμού υποκύπτει στις "απαγορευμένες" ερωτικές επιθυμίες του.

Τέλος, ο πατέρας Charles κλείνει τον χορό των κεντρικών προσώπων σε αυτή την ιδιότυπη τραγωδία. Αυτοανακυρήσσεται τιμωρός και στρέφει όλες τις ενέργειες του στην εξιχνίαση του μυστηρίου παρά στο θρήνο της συζύγου. Η οικογενειακή θαλπωρή γρήγορα υπονομεύεται από την εγγενή ύπαρξη του κοσμηματοπωλείου. Το οποίο πλέον εκτός από πόρος παραγωγής οριοθετείται και ως βασικό αίτιο της εν βάθος αποξενωμένης οικογένειας!


Το "Before the Devil Knows You're Dead" είναι μια δυνατή και κατάμαυρη ταινία που βασίζεται σε μεγάλο μέρος, πέρα της μοντέρνας οπτικής του σκηνοθέτη, στους πρωταγωνιστές του. Ωστόσο οι ήρωες, περισσότερο για τις ανάγκες του σεναρίου και λιγότερο για το παιχνίδι των εντυπώσεων, τοποθετούνται σε μια μεταρεαλιστική βάση. Ο Sidney Lumet υπονομεύοντας τόσο τα δημιουργήματα τους όσο και τον σύγχρονο κόσμο ευρύτερα είναι σαν να λέει: "Η Κόλαση σε περιμένει! Μην τρέφεις αυταπάτες διαφυγής. Ο Διάβολος, περισσότερο απ' οπουδήποτε αλλού, βρίσκεται μέσα σου...".


Βαθμολογία: 7,5/10


Trailer

Tuesday, August 26, 2008

Tanin no kao (Το Πρόσωπο Ενός Άλλου)


Σκηνοθεσία: Hiroshi Teshigahara
Παραγωγής: Japan / 1966
Διάρκεια: 122'




Τo "Πρόσωπο Ενός Άλλου" αποτελεί την τρίτη ταινία που παρακολουθήσαμε στα πλαίσια του αφιερώματος της New Star στον σπουδαίο Hiroshi Teshigahara. Πρόκειται ίσως για την πιο αφηγηματική και πιο διαλεκτική από αυτές που προηγήθηκαν ("Otoshiana", "Suna no onna") χωρίς ωστόσο να αντιβαίνει στις κινηματογραφικές αρχές του μεγάλου σκηνοθέτη. Για αυτόν το cinema είναι μια εικονοπλαστική διαδικασία, που παλεύει να καταγράψει τις ακαθόριστες ψυχολογικές διαστάσεις των ηρώων, οι οποίοι πάντα κινούνται σε μια επιβεβλημένη κοινωνική πραγματικότητα. Για εμάς το cinema του, είναι απλά μια μαγική και κορυφωτική εμπειρία.


Ο Okuyama τραυματίζει ανεξίτηλα το πρόσωπο του κατά τη διάρκεια ενός εργατικού ατυχήματος. Καλύπτει τις πληγές του κάτω από μια παχιά στρώση επιδέσμων, χάνοντας σταδιακά την αυτοεκτίμηση και την αυτοαποδοχή του, ενώ παράλληλα το προσωπικό του περιβάλλον, με αποκορύφωμα την γυναίκα του, παρά τις επίμονες προσπάθειες δεν μπορεί να κρύψει την αμηχανία του. Ο Okuyama θα ζητήσει από έναν ματαιόδοξο ψυχίατρο μια νέα ταυτότητα, συγκεκριμένα μια μάσκα, που θα επιτρέψει την επανεμφάνιση του στην κοινωνία και την επιδιόρθωση της εμφάνισης του στον καθρέφτη της σακατεμένης ψυχής του.

Ο Hiroshi Teshigahara θα χειριστεί με μαεστρική ακρίβεια θέματα που σχετίζονται με την προσωπική ταυτότητα, τα κοινωνικά προσωπεία, την έλλειψη αυτοαποδοχής και την αποξένωση. Άλλα πρωτίστως, όντας πολύ μπροστά απ' τον καιρό του, θα διαβάλλει τον θεσμό της επιστήμης ως προέκταση του έκφυλου και δήθεν αναπτυσσόμενου πολιτισμού. Ο πρωταγωνιστής ψυχίατρος, μια προσωποποίηση ματαιοδοξίας, εκμεταλλευόμενος την φαινομενικά ανώτερη θέση του επιχειρεί να διαμορφώσει και να υποβάλλει τους ασθενείς του(συμπεριλαμβανομένων των θεατών) σε άνευ ηθικής πειραματισμούς. Εισβάλει για τα καλά στα έγκατα του ψυχικού τους κόσμου και επιχειρεί να γεμίσει τις "τρυπημένες" ψυχές με ψεύτικα και τεχνητά μέλη. Δεν βρίσκεται εκεί για να επουλώσει τις πληγές, αλλά για να εμφυσήσει τεχνητές ανάγκες, για να απομακρύνει τα άτομα από την αληθινή και μοναδική τους ταυτότητα και για να ελέγξει και να κυριαρχήσει επί των πάντων. Όπως ακριβώς επιχειρούν οι σύγχρονες κοινωνίες "του πολιτισμού" να διαμορφώσουν και να ελέγξουν τις ανάγκες των ανθρώπων...


Από την άλλη, τα άτομα μη αποδέχοντας την πραγματική τους μορφή αναζητούν σε κάλπικα μέσα μια νέα ταυτότητα. Κοινωνικά προσωπεία, μακιγιαρισμένες όψεις, που αφού αποξενώνονται από τον πραγματικό εαυτό τους επιβάλλουν ένα ευρύτερο κοινωνικό καθεστώς αποξένωσης. Μια προσποίηση ευτυχίας από άτομα που δεν έχουν μάθει παρά να υποκρίνονται. Και ο Hiroshi Teshigahara εγκλωβίζει τις αληθινές στιγμιαίες εκφράσεις με την καταλυτική βοήθεια της φωτογραφίας του Hiroshi Segawa. Άλλωστε, ίσως η φωτογραφία αποτελεί το μόνο μέσον που δύναται να φυλακίσει τη στιγμή. Άραγε, είναι το πρόσωπο η πόρτα για την ψυχή; Αν ναι, αυτή η εμφανισιακή αλλοίωση σίγουρα υπογραμμίζει μιαν πιο ουσιαστική, την αλλοίωση ως και την καταστροφή της ψυχικής-προσωπικής ταυτότητας.

Παρ' όλα αυτά καμία απόλυτη επεξήγηση-ανάγνωση αυτής της ταινίας δεν είναι εφικτή. Ο Ιάπωνας σκηνοθέτης γεμίζει με πολυάριθμους συμβολισμούς και καλολογικά σουρεαλιστικά στοιχεία την αφήγηση που στοιχειώνει τη θέαση του κοινού. Παράλληλα και εντελώς αυτόνομα με την κεντρική ιστορία ξεναγούμαστε σε μια άλλη και ακαθόριστη ιστορία σπάνιας και άγριας ομορφιάς. Μακρυά από τα πιεστικά σκηνικά της πόλης, σε άπταιστου εικαστικά επιπέδου τοπία παρακολουθούμε τραυματισμένους ανθρώπους σωματικά και ψυχικά. Που παρά την φαινομενικά υποδεέστερη θέση τους αναβλύζουν ένα σπάνιο αίσθημα ολοκλήρωσης μέσα από την βαθύτερη αποδοχή της όποιας τραυματισμένης φύσης τους και κατ' επέκτασιν του εαυτού τους. Όλα αυτά εξελίσσονται με όχημα τις ονειρικές σκηνές-σεκάνς που μέσα από την ποιητική μορφή και την υψηλή αισθητική τους στοιχειώνουν για πολύ καιρό την σκέψη του θεατή.


Τελικά ποιος κερδίζει την παρτίδα της επιβολής σε αυτό το ιδιότυπο παιχνίδι μεταξύ ψυχής και προσώπου; Και οι δυο ιστορίες, περισσότερο γεννώντας ερωτήματα παρά δίνοντας ξεκάθαρες απαντήσεις, οδηγούνται σταδιακά στη λυτρωτήρια έξοδο. Η σκηνοθετική ματιά του Teshighahara δίνει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο σπουδαίο σενάριο του Kôbô Abe. Μια μοντέρνα οπτική σημαδευμένη με γκρο πλάνα, με περίτολμες φωτοσκιάσεις, ακανόνιστες γωνίες λήψεις και μια εξαιρετική και αποδοτική σκηνογραφία. Σε όλα αυτά προστίθεται και το μεγαλειώδες soundtrack του Tôru Takemitsu, που αφήνει για λίγο τους σαγηνευτικούς απόκοσμους ήχους που μας είχε συνηθίσει.

Το Tanin no kao είναι μια από τις σπουδαιότερες ταινίες του Hiroshi Teshigahara. Όπου για άλλη μια φορά το πάντρεμα σουρεαλιστικών στοιχείων και συμβολισμών σε ένα τόσο ρεαλιστικό πορτραίτο υπογράφουν ένα μαγικό αποτέλεσμα!


Βαθμολογία: 10/10


Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...