Suna no onna (Γυναίκα στους Αμμόλοφους)

kioy posted:


Σκηνοθεσία: Hiroshi Teshigahara
Παραγωγής: Japan / 1964
Διάρκεια: 123'



Η κατά τεκμήριο (βραβευμένη στο φεστιβάλ των Καννών και προτεινόμενη για Oscar) πιο γνωστή ταινία του μέχρι σήμερα παραγκωνισμένου σκηνοθέτη Hiroshi Teshigahara, αποτελεί ιδανική πρόταση για μια βουτιά στον αινιγματικό κόσμο του .

Εντομολόγος βρίσκεται σε περιοχή με αμμόλοφους στα πλαίσια επιστημονικής ερευνάς. Βραδιάζει και χάνει το τελευταίο λεωφορείο και, κατόπιν προτροπών των ντόπιων, δέχεται να διανυκτερεύσει εντός του χωριού. Σύντομα θα βρεθεί στο σπιτικό μιας νεαρής και όμορφης χήρας, παγιδευμένος στον πυθμένα ενός αμμόλακου. Εξαπατημένος και θύμα των χωρικών, αναγκάζεται να σκάβει ολονυχτίς την υπέρογκη άμμο για την σωτηρία του ίδιου και του χωριού κατ' επέκτασιν. Στην ίδια απάνθρωπη μοίρα βρίσκεται και η χήρα, η οποία όμως έχει συνηθίσει-αποδεχτεί ευλαβικά τη μοίρα της.


Αυτό το κοινωνικό δράμα του Teshigahara είναι μια πολυσήμαντη ταινία πάνω στον ανθρώπινο παράγοντα. Χοντροί κόκκοι άμμου, όμοιοι με φωτογραφικούς κόκκους, γεμίζουν τα εναρκτήρια πλάνα καθώς ο πρωταγωνιστής αναρωτιέται αν η ανθρώπινη ταυτότητα καθορίζεται απλά από το διαβατήριο και τον σωρό των λοιπών γραφειοκρατικών εγγράφων. Καθ' όλη τη διάρκεια θα κυριευτούμε ως τα ενδότερα χάρις την αισθαντική και ονειρική οπτική της ταινίας, η οποία θεματικά αναπτύσσει το πώς η εξατομικευμένη ανθρώπινη ταυτότητα αλλοιώνεται και μηδενίζεται καθώς η πολυάνθρωπη κοινωνία (άμμος) σαπίζει, εκφυλίζει και κατασπαράσσει τα πάντα με το άγγιγμα της. Ο άνθρωπος παρουσιάζεται εδώ απόλυτα συνυφασμένος με την αδυναμία της ανθρώπινης φύσης του.

Ο Hiroshi Teshigahara με μια σαγηνευτική σκηνοθεσία μακρών αλλά και μοντέρνων πλάνων εικονοποιεί συναισθήματα που, συνοδευόμενα από τις ανατριχιαστικές ηχητικές αποχρώσεις του Tôru Takemitsu, εισβάλουν για τα καλά στα ενδότερα του θεατή. Το δραματουργικό περιεχόμενο της ταινίας είναι εξαιρετικά ενοποιημένο, ενώ η εξέλιξη της ιστορίας βασίζεται στην κλιμάκωση των συναισθημάτων, των στάσεων και των ιδεών, καθώς ο πρωταγωνιστής αλληλεπιδρά με τα στοιχεία του περιβάλλοντος του.


Σε συναισθηματικό επίπεδο παρατηρούμε μια μεταστροφή μεταξύ των ηρώων, καθώς η αρχική αντιπαράθεση μεταξύ του εντομολόγου και της νεαρής χήρας μεταλλάσσεται σε μια παθιασμένη ερωτική ιστορία. Τα κοντινά πλάνα του Ιάπωνα μαέστρου, σε συνδυασμό με τη φωτογραφία του Hiroshi Segawa, μετατρέπουν τα κορμιά τους σε φλογισμένα ερωτικά αντικείμενα αναδύοντας μια μεθυστική ατμόσφαιρα στο κινηματογραφικό πανί. Η ερωτική αυτή ιστορία βάλλεται να επουλώσει τις πληγές από τα ταλαιπωρημένα κορμιά και από τις βαριά τραυματισμένες ψυχές τους. Η σχέση τους περνάει από όλα τα στάδια και από το απόγειο του πάθους σταδιακά θα οδηγηθεί σε συναισθηματικό κορεσμό.

Επίσης, σε προσωπικό επίπεδο βλέπουμε τον ήρωα να μεταλλάσσεται με αργούς ρυθμούς καθώς συναναστρέφεται με την κοινωνική πραγματικότητα του χωριού. Δε μπορούμε να διακρίνουμε πάνω του κάποιο χαρακτηριστικό στοιχείο της ταυτότητας του, ενώ και το παρελθόν του δε μπορεί να παράσχει καμιά πληροφορία για αυτόν. Τη λυσσαλέα αρχική άρνηση του για την εξαθλιωτική εργασία και την αντίστασή του στην απάνθρωπη συμπεριφορά διαδέχεται ένας αχνός συμβιβασμός και μια λεπτή συγκατάβαση. Αποδέχεται σταδιακά να σκάβει τόνους άμμου για την επιβίωση του έχοντας όμως στο μυαλό του συνεχώς σχέδια απόδρασης (μια εμφανής παρομοίωση των παραμέτρων της συμμετοχής του σύγχρονου ανθρώπου στην παραγωγική διαδικασία). Για να φτάσουμε σε ένα τελικό στάδιο, που όταν δίνεται η δυνατότητα διαφυγής αυτή δεν είναι καν ποθητή, καθώς το άτομο έχει διαβρωθεί από την συνήθεια και έχει εξαπατηθεί από την προσωπική πλάνη κάποιου δήθεν "χειροπιαστού" επιτεύγματος.


Η "Γυναίκα στους Αμμόλοφους" είναι μια πολυσήμαντη και αινιγματική ταινία. Το σενάριο του Kobo Abe καταπιάνεται με δεκάδες διαχρονικά ζητήματα και ο σκηνοθέτης, για να μπορέσει να τα οπτικοποιήσει, χρησιμοποιεί τόσο τα υποκείμενα όσο και τα αντικείμενα με ταυτόσημη συμβολική μορφή. Το μεγαλύτερο συμβολικό φορτίο το φέρνει η παρουσία της άμμου. Μια παρουσία που την καθιστά πρωταγωνιστικό και αναπόσπαστο στοιχείο της ταινίας, φέροντας εις πέρας δηλώσεις που έχουν να κάνουν με τις προσωπικές φοβίες αλλά και τις επιθυμίες του καθενός στα πλαίσια μιας ευρύτερης κοινωνικοποίησης. Τα πρόσωπα επίσης φέρουν διπλό ρόλο: εκτός από την φυσική τους παρουσία καλούνται μέσω μιας δυσδιάκριτης συμβολικότητας να ανασύρουν στην επιφάνεια διάφορα στοιχεία. Αποκορύφωμα αποτελεί η νεαρά χήρα, που ως μεταφυσική ενσάρκωση του συντηρητισμού, λειτουργεί ως κινητήριος μοχλός στην παραπλάνηση του εντομολόγου. Όπως και οι "εξουσιαστές" του χωριού, που με εμφανή παραπομπή στις Διονυσιακές εκδηλώσεις λατρείας, φανερώνουν την έκφυλη και ανήθικη απόχρωση της πολιτικής οντότητας.


Με την παρακολούθηση του "Γυναίκα στους Αμμόλοφους" είμαστε έτοιμοι να βυθιστούμε στο αινιγματικό και γοητευτικό σύμπαν που φτιάχνει ο Ιάπωνας καλλιτέχνης. Εκεί όπου ο προβληματισμός και η κάθαρση αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της δημιουργίας.


Βαθμολογία: 10/10


Film scene




s_dany added:

Original Japanese trailer