Thursday, October 29, 2009

Law Abiding Citizen (Νομοταγής Πολίτης)

Σκηνοθεσία: Φ. Γκάρι Γκρέι
Σενάριο: Κουρτ Βίμερ
Παίζουν: Τζέραρντ Μπάτλερ, Τζέιμι Φοξ, Μάικλ Γκαμπόν, Λέσλι Μπιμπ, Τζος Στιούαρτ, Βαϊόλα Ντέιβις
Η.Π.Α. | 2009 | Θρίλερ | 109’




Ο «Νομοταγής Πολίτης» φαινομενικά είναι μια ακόμα ταινία για την εκδίκηση, καταφέρνει παρ’ όλα αυτά, κάτω από τις πρώτες εντυπώσεις να αναδυθεί μια πρόσθετη θεματική, πράγμα όχι και τόσο συχνό σε τέτοιου είδους παραγωγές, που λειτουργεί ως ευχάριστη έκπληξη. Είναι μια ταινία για το ότι ο κάθε ένας καθημερινός άνθρωπος μπορεί υπό προϋποθέσεις, να παραδοθεί εντελώς στο κτήνος που όλοι κρύβουν μέσα τους και από νομοταγής πολίτης να γίνει επικίνδυνος για την κοινωνία μέσα στην οποία ζει.


Ο Κλάιντ Σέλντον (Τζέραρντ Μπάτλερ) είναι ένας νομοταγής πολίτης, σύζυγος και πατέρας, ο οποίος γίνεται μάρτυρας της σκληρής δολοφονίας της γυναίκας και της μικρής του κόρης, κατά τη διάρκεια παραβίασης της οικογενειακής του εστίας από δύο κακοποιούς. Ο Νικ Ράις (Τζέιμι Φοξ) είναι εισαγγελέας της πόλης της Φιλαδέλφειας και επίσης οικογενειάρχης. Ο Κλάιντ μετά το χαμό της οικογένειάς του και την ανικανότητα του δικαστικού συστήματος να τιμωρήσει τον βασικό δολοφόνο, από συντετριμμένος και τσακισμένος άνθρωπος θα μετατρέψει τον εαυτό του σε μια ευφυέστατη, αποφασισμένη και πολύ καλά οργανωμένη μηχανή εκδίκησης. Η κατάληξη του πλημμυρισμένου από μίσος και κλονισμένου ψυχολογικά Κλάιντ στη φυλακή, δεν θα τον περιορίσει στο ελάχιστο στο να τρομοκρατεί μια ολόκληρη πόλη πίσω από τα σίδερα και να αναγκάζει τις αρχές να ψάχνουν πιθανούς συνεργούς έξω από τη φυλακή.


Κάτι ακόμη που κάνει (όχι απαραίτητα καλά), ο «Νομοταγής Πολίτης», είναι ότι ασχολείται με την τρομολαγνεία της εποχής. Κάνει σχόλια πάνω στον παροξυσμό των καιρών μας σχετικά με τον αθέατο κίνδυνο της τρομοκρατίας και μάλιστα, όχι με τον πιο φιλελεύθερο τόνο.
Δείχνει μία σαφώς δυτική εικόνα του πόσο απροστάτευτη και ευάλωτη είναι η κοινωνία ακόμη και ενός οργανωμένου και δυνατού αλλά συνάμα και απρόσωπου και χαοτικού αστικού κέντρου μπροστά σε ένα αρχικά απελπισμένο, αποφασισμένο και έξυπνο άνθρωπο που δεν έχει τίποτα να χάσει. Μπροστά σε ένα “man with a plan”.


Ο Γκάρι Γκρέι καταφέρνει να δημιουργήσει μια σχετική αίσθηση αγωνίας και να κρατήσει έναν αξιοπρεπή ρυθμό σε αυτή την προσπάθεια. Παραπατάει όμως στο πως διαχειρίζεται κάποια σημεία όπως το φόβο, που δημιουργεί την «ανάγκη» για μεγαλύτερη και πιο αυστηρή αστυνόμευση. Όπως την απενοχοποίηση και νομιμοποίηση της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο όνομα της καταστολής της απειλής, του κακοποιού στοιχείου. Το κακοποιό στοιχείο αναγκαστικά, διαθέτει ανισόρροπο ψυχολογικό προφίλ ενισχυμένο με επικίνδυνη ευφυΐα και ανεξάντλητους πόρους. Δεν είναι πιο τρομακτικό όταν ο «δολοφόνος» είναι και φοβερά έξυπνος και έχει και πρόσβαση π.χ. σε στρατιωτικό υλικό(;!). Δεν ξεχνά βέβαια να υπογραμμίζει ότι ο ανθρωπόμορφος κίνδυνος ήταν κάποτε ένας νομοταγής πολίτης. Θα μπορούσε να είναι ο γείτονάς σου…


Βαθμολογία: 2,5/5



Tuesday, October 27, 2009

The White Ribbon | Das Weisse Band (Η Λευκή Κορδέλα )

Σκηνοθεσία: Μίκαελ Χάνεκε
Σενάριο: Μίκαελ Χάνεκε
Παίζουν: Ούλριχ Τοκούρ, Μπέργαρτ Κλάουσνερ, Σουζάνε Λόταρ
Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία, Ιταλία |2009 | Δράμα | 144’




Με πλούσια αφήγηση, σενάριο γραμμένο σαν μυθιστόρημα, εξαιρετικά ισορροπημένη φωτογραφική σύνθεση, σκηνοθετική μαεστρία και εύστοχη διανομή ρόλων σε ηθοποιούς, κομπάρσους και παιδιά-ηθοποιούς, η ασπρόμαυρη «Λευκή Κορδέλα», τοποθετεί τον θεατή σε τόση απόσταση όση είναι αρκετή για την ατομική αποσαφήνιση αυτού που έμμεσα απεικονίζει ο ικανότατος αυστριακός δημιουργός: η βία γεννάει βία.


Ύποπτα και βίαια γεγονότα ταράζουν την πατριαρχική κοινωνία ενός χωριού της αγροτικής Γερμανίας, λίγο πριν την αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μεταξύ άλλων, ο απαχθέντας γιος του τοπικού βαρόνου βρίσκεται μαστιγωμένος, μια μυστηριώδης πυρκαγιά εκδηλώνεται σε ένα αχυρώνα και ένα παιδί με διανοητική καθυστέρηση βρίσκεται βάναυσα κακοποιημένο.

Φυσικά δεν χτυπάνε καμπανάκια, ούτε σημαίνουν κόκκινοι συναγερμοί. Το Κακό άλλωστε ποτέ δεν επιτίθεται απότομα στις ταινίες του Χάνεκε («Η Δασκάλα του Πιάνου, Κρυμμένος»). Αντίθετα, με ηρεμία και υπομονή υφαίνεται ο ιστός της σκληρότητας και της μοχθηρίας στα πρόσωπα και τα χέρια των κατοίκων του προτεσταντικού χωριού. Αν είσαι από εκείνους που είδαν το φιλμ τον Σεπτέμβρη στις Νύχτες Πρεμιέρας (AIFF) 2009 και το βρήκαν πολύ μεγάλο, πολύ βαρύ και πολύ ασπρόμαυρο, μην κάνεις τον κόπο να διαβάσεις παρακάτω.


Ο αυστριακός σκηνοθέτης επισημαίνει διακριτικά εναν υποβόσκοντα κίνδυνο. Η σωματική και ψυχολογική βία που κουβαλούν οι (επιβεβλημένες από τους ενήλικες ως μέθοδος διαπαιδαγώγησης) σκληρές τιμωρίες, η ψυχολογική καταπίεση που απορρέει από τον θρησκευτικό δογματισμό, ο φόβος και ο θυμός που αυτές σίγουρα επιφέρουν, με μια λέξη «η τρομοκρατία του παιδιού», μπορεί να οδηγήσει στην διάπλαση χαρακτήρων αδύναμων, προσωπικοτήτων σακατεμένων και ψυχών σκοτεινών. Μελλοντικών ενηλίκων που σε αβέβαιους καιρούς, σε κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες ασταθείς, υπάρχει κίνδυνος να γίνουν οι ίδιοι έδαφος έφορο, ώστε ακραίες ιδεολογικά πτέρυγες να δημιουργήσουν γερές κοινωνικές βάσεις. Ώστε επικίνδυνα αυταρχικά πολιτικά φαινόμενα, όχι μόνο να μην πνιγούν στη γέννησή τους, όχι μόνο να μην βρουν καμία αντίσταση από τη μουδιασμένη κοινή γνώμη μιας κοινωνίας άτολμης και οκνηρής, αλλά να βρουν υπάκουους ακόλουθους και πολωμένους υποστηρικτές.


Μια τόσο εγκληματική εκπαίδευση, δεν θα μπορούσε ποτέ να παράγει υψηλές προσωπικότητες τέτοιες, ώστε να μην κινδυνεύουν να παρασυρθούν κατά αγέλες σε εθνικιστικές υπερβολές.

Όλα τα παραπάνω κάνουν την «Λευκή Κορδέλα» τρομακτικά επίκαιρη και τον Χάνεκε δικαιωματικά, νικητή του 62ου Φεστιβάλ των Καννών τον περασμένο Μάιο, όπου και του απονεμήθηκε ο Χρυσός Φοίνικας.


Βαθμολογία: 4,5/5



Thursday, October 22, 2009

Moon

pinned (originally posted on 10.10.09)



Σκηνοθεσία: Duncan Jones
Παραγωγής: UK / 2009
Διάρκεια: 97'

AIFF



Όταν ακούμε sci-fi και βλέπουμε ενα υπεραισιόδοξο trend, μας πιάνει ενα τρέμουλο τα τελευταία χρόνια. Όχι γιατί έχουμε θέμα με το είδος του sci-fi, άλλωστε ο κινηματογράφος είναι ένας, τα είδη είναι απλά εργαλεία για την εξερεύνηση του. Το τρέμουλο προκύπτει διότι τα τελευταία χρόνια το sci-fi genre έχει αυτοπεριοριστεί για ένα teenage κοινό. Καρπώνεται το έδαφος της ασύδοτης θεματικής (όχι δημιουργικής) ελευθερίας και παράγει μια σωρεία ασυνάρτητων μπουρδών! Με το "Moon", αν και το διαστημικό επίπεδο προσφέρει άπλετο χώρο για χαοτικές μπουρδολογίες, τα πράγματα είναι για καλή μας τύχη πολύ καλύτερα!


Σε αντίθεση με την υπερφορτωμένη τάση του σύγχρονου sci-fi, o Duncan Jones σκηνοθετεί σε ενα extremely minimal περιβάλλον. Απ' την παραγωγή που είναι εξαιρετικά μικρή, ως και το cast. Όλη η ταινία είναι παράσταση για έναν ρόλο και αυτόν τον υποδύεται έξοχα ο Sam Rockwell, υποδυόμενος έναν αστροναύτη που εργάζεται, με τριετή σύμβαση, σε έναν διαστημικό σταθμό στο φεγγάρι. Με μόνη συντροφιά ένα ρομπότ, τον GERTY, του οποίου τα φωνητικά έχει αναλάβει ο Kevin Spacey. Η μονότονη καθημερινότητα-ρουτίνα του Sam Rockwell διαταράσσεται από ένα ατύχημα. Μετά το πέρας αυτού, θα μοιραστεί τη διαστημική του "σουίτα" με ένα ομοίωμα. Ομοίωμα μορφολογικό, ψυχολογικό και οντολογικό! Και από κοινού, οι δύο Sam Rockwell, καλούνται να λύσουν το μυστήριο της διπλής ύπαρξης τους.



----------------- S P O I L E R S -----------------

Η συνέχεια μπορεί να εκληφθεί ως παραλήρημα! Ω, σύγχρονε άνθρωπε πόσο σε λυπάμαι! Μα πως τολμώ και σε αποκαλώ άνθρωπο. Είσαι μόνο ένας ανθρωπόμορφος κλώνος. Μορφολογικά μπορεί να 'χεις ταυτότητα δική σου, αν αυτό σε κάνει να εφησυχάζεις. Ναι, διαφέρεις ως προς τη στρώση του παχουλού δέρματος, γιατί το καλούπι της κλωνοποίησης δεν ήταν άνθρωπος. Είσαι κλώνος μιας ιδέας. Όλες αυτές τις αντιδράσεις και τα ερεθίσματα που λογαριάζεις δικά σου δεν είναι παρά το αποτέλεσμα μιας έκφυλης και σκοτεινής σποράς. Και όλες οι μνήμες σου δημιουργήθηκαν μέσα στα πλαίσια της συλλογικής και κοινωνικής ζωής σου. Μέσα, πιο μέσα δε γίνεται, στο πεδίο της κλωνοποίησης σου. Λειτουργείς, δρας και πράττεις μέσα στο ενιαίο οικονομικό-κοινωνικό-πολιτικό σύστημα. Κάθε μέρα σου φορτώνονται μοσχεύματα νέων αναμνήσεων. Σε πάνε όπου θέλουν. Μα εσύ νομίζεις πως κρατάς τα νήματα. Και έτσι νομίζεις πως αποκτάς τη ζωή σου. Έτσι ψεύδεσαι. Και έτσι αγκαλιάζεις την κλωνοποιημένη ύπαρξη σου, αυτεπιβάλλοντας την σαν δική σου. Αυτή η λατρεία σου να αυθυποβάλλεσαι είναι και ο μηχανισμός της κλωνοποίησης σου.


Ω, άνθρωπε τρέμω για τη στιγμή της κρίσης. Όχι δε μιλάω για κάποια Βιβλική στιγμή. Μόνο για κείνη της συνειδητοποίησης της κλωνοποιημένης ύπαρξης σου. Τότε που θα αντιληφθείς την πραγματική φύση όλων των εμφυτευμάτων που λογάριαζες για δικά σου. Τότε που θα νιώσεις πως ο κόσμος, ο δικός σου κόσμος, σε αναπαρήγαγε με εξονυχιστική ακρίβεια. Τότε που θα καταλάβεις πως είσαι μόνο ένα εξάρτημα από τη μηχανή του. Τότε που θα διαπιστώσεις πως τα όνειρα σου για φεγγαρένιες απογειώσεις δεν είναι παρά η υλική επίστρωση της κούφιας και μεθοδικά κατασκευασμένης ύπαρξης σου. Εύχομαι τότε να μη λυγίσεις...

---------------------------------------------------



Το "Moon" είναι μια ταινία που αναμένεται να συναρπάσει. Με την αγνότητα και την καθαρότητα της. Ωστόσο, αν η υστερική παραφωνία του κλεισίματος απουσίαζε, θα ήταν ακόμα καλύτερα! Τέλος, να μην παραλείψουμε ότι τη μουσική επιμελείται ο Clint Mansell!


Βαθμολογία: 7/10







Βλέπε και:
Νύχτες Πρεμιέρας (AIFF) 2009: Κυριακή 20/9

Ψυχή Βαθιά

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης
Παραγωγής: Ελλάδα / 2009
Διάρκεια: 124'



Ο Βούλγαρης με την κάμερα ανά χείρας αποπειράται να ρίξει φως στα γεγονότα του Εμφύλιου. Στις οροσειρές του Γράμμου, Εθνικοί και Δημοκρατικοί μ' ένα ντουφέκι στο χέρι μακελεύονται για να λύσουν τις διαφορές τους. Η ταινία είναι επικεντρωμένη οπτικά σε δύο αδέρφια. Τον Ανέστη και τον Βλάση. Και οι δύο χωριοπούλια, "δουλεύουν" καταναγκαστικά ως ιχνηλάτες. Ο Ανέστης για τους Εθνικούς και ο Βλάσης για τους αντάρτες. Δύο στρατόπεδα αντίμαχα. Τα αδέρφια όμως δεν είναι πολέμια μεταξύ τους. Πέραν του αίματος, τους ενώνει αγάπη, έγνοια, αδελφοσύνη. Δε τους χωρίζει τίποτα. Εκλιπαρούν για το πέρας αυτού του τέρατος που αποκαλείται πόλεμος. Και που το θρόισμα του αφήνει τα κουφάρια τους μισά, και τις ελπίδες των αμάχων (όπως της μάνας) να αιμορραγούν.


Ο Βούλγαρης μας παραθέτει τα γεγονότα του Εμφυλίου με μια ποιητική λυρικότητα που τα υπερβαίνει. Κατηγορεί το ανορθόδοξο, δηλαδή ο άνθρωπος να στρέφεται ενάντια στον ομοούσιο του, και εστιάζει στην ανθρώπινη τραγωδία. Η ποιητικότητα υποθάλπεται τόσο στις εικόνες, όσο και στο λόγο που τις διατρέχει. Και όλα αυτά με την εξαιρετική μουσική επιμέλεια του Γιάννη Αγγελάκα.

Όμως το "Ψυχή Βαθιά" κουβαλάει τα κουσούρια της ατολμίας. Ο σκηνοθέτης θα προσπαθήσει επίμονα να λειάνει τα γεγονότα του εμφύλιου, σε μια πιεστική απόπειρα συμφιλίωσης των δύο πλευρών. Θα εμμείνει στην ουμανιστική φρίκη που προκαλεί ο πόλεμος, παρατηρώντας το συναισθηματικό βύθισμα της απώλειας και του αναπόφευκτου σε ατομικό επίπεδο. Όμως το γεγονοτολογικό πλαίσιο του εμφύλιου ασθμαίνει σε μια χλιαρή εποπτεία. Τόσο κινηματογραφικά όσο και ιστορικά. Αδυνατώντας έτσι να αποτελέσει το ουσιαστικό θεμέλιο-περιβάλλον όπου θα χτιστεί η ιστορία. Και για να γίνουμε πιο ξεκάθαροι, δεν κατηγορούμε την ταινία για έλειψη ιστορικότητας. Είναι στη δικαιοδοσία του σκηνοθέτη το αν, και κατά πόσο θα συμπεριλάβει την ιστορία στο σενάριο του. Όμως ο Βούλγαρης επιλέγει να αναπτύξει την δραματουργία εντός του ιστορικού πλαισίου της, το οποίο όμως στη συνέχεια αναπτύσσεται με ελαφρότητα. Έτσι η "Ψυχή Βαθιά" εμφανίζεται δίχως κυρίως κορμό, παραδομένη αποκλειστικά στις συναισθηματικές εξάρσεις του πρωταγωνιστικού διδύμου. Το οποίο είναι αλήθεια πως παραθέτει ένα σεμινάριο ουμανισμού. Όμως ακόμα και αυτή η ποιητική καλλιέπεια, σε σύγκριση με το σινεμά του Αγγελόπουλου για παράδειγμα, υπολείπεται οικτρά.


Η κύρια θέση της ταινίας, δια στόματος Βέγγου είναι η ακόλουθη: "Έλληνες να σκοτώνουν Έλληνες; Είναι ντροπή!". Εστιάζοντας έτσι στην παραδοξότητα του πολέμου όταν σ' αυτόν διαπλέκονται ομοεθνείς. Όμως η φρίκη του πολέμου είναι παντού και πάντα ίδια, ανεξαρτήτως εμπλεκομένων. Άλλωστε οι εθνικότητες δεν προέκυψαν παρά ως ένα μοντέλο κατάτμησης του ενιαίου και μοναδικού τόπου. Τίποτα παραπάνω! Η παγίωση τους στο χρόνο επέβαλλε την αυτονομία και την αυτοτέλεια των κατατμημένων τόπων. Όμως ο τόπος είναι κοινός και προϋπάρχει ημών. Στρέφοντας το όπλο σου σε οποιονδήποτε, στρέφεις το όπλο σ΄ έναν ομοούσιο σου. Η ομοιοσύσταση σας δεν προκύπτει απ' τα δεσμά μιας εθνικότροπης ομοιότητας. Αλλά απ' τα δεσμά της παγκόσμιας αδελφοσύνης της ύπαρξης.


Για να κλείσουμε, με δυο λόγια θα μπορούσαμε να πούμε πως η "Ψυχή Βαθιά" υπηρετεί τον ουμανιστικό σκοπό της Τέχνης, αν η Τέχνη μπορεί να έχει έναν αυτόδηλο σκοπό. Ωστόσο, παρά την επιγραφή του τίτλου, υπολείπεται σε βάθος. Διότι ο Παντελής Βούλγαρης αδυνατεί να αναπτύξει το συλλογικό ιστορικοχρονικό πλαίσιο της -εν τέλει- εξατομικευμένης ιστορίας που διηγείται.


Βαθμολογία: 4,5/10



Julie & Julia

Σκηνοθεσία: Nora Ephron
Παραγωγής: USA / 2009
Διάρκεια: 123'




Julie & Julia. Ή καλύτερα, Julie η μετενσάρκωση της Julia Child, της πανύψηλης και εκκεντρικής μαγείρισσας που φέρεται να άλλαξε τον χάρτη στην παραδοσιακή μαγειρική των νοικοκυριών τη δεκαετία του 60.

Η αφήγηση διχοτομείται σε δύο χρόνους για να μας εξιστορήσει τις ζωές των δύο (σχεδόν) ασύμπτωτων χρονικά πρωταγωνιστριών. Στο παρελθόν βλέπουμε τη Julia Child(Meryl Streep) με την παράξενη προφορά, να βαδίζει κόντρα στα κατεστημένα και συντηρητικά στερεότυπα της εποχής της, και να μάχεται επίπονα για τη συγγραφή ενός λεπτομερή οδηγού Γαλλικής μαγειρικής, σε γλώσσα προσιτή για όλα τα νοικοκυριά. Σε αυτό το μακροχρόνιο εγχείρημα έχει ως συνεργούς δυο επίσης μαγείρισσες. Ενώ ο Paul, ο άντρας της, στέκεται κάτι περισσότερο από δίπλα της, έχοντας μια βαθιά σχέση μαζί της κι έναν ακηλίδωτο γάμο. Η Meryl Streep καταλαμβάνει ολόκληρο το εύρος του κάδρου, και κυριολεκτικά και μεταφορικά. Καθότι περπατάει σε υπερυψωμένα πατώματα και σε υψίπεδα τακούνια για να προσομοιάσει τη φυσική παρουσία της ηρωίδας της. Αλλά και υποκριτικά, με μια εμβληματική ερμηνεία η οποία ωστόσο φλερτάρει επικίνδυνα με τα όρια της καρικατούρας.


Στο τώρα, βλέπουμε τη γλυκιά (δεν ξέρω αν θα καταφέρει ποτέ να εξιλεωθεί απ' αυτόν τον χαρακτηρισμό) Amy Adams να υποδύεται τη Julie. Μια νεαρή γυναίκα ανικανοποίητη απ' τη ζωή της, απ' τη δουλειά της, απ' τους φίλους της, αλλά και από τον άντρα της. Διανύει τους σύγχρονους άνευ νοήματος καιρούς, και επιζητεί λυσσαλέα ένα κίνητρο και μια ταυτότητα για τις άδειες ημέρες και τη μετέωρη ύπαρξη της. Έτσι, αποφασίζει να "δοκιμάσει" τις περίπου 550 συνταγές της Julia Child σε διάστημα ενός έτους, και να καταγράψει όλο αυτό το χρονικό-πρόκληση σε ένα μπλογκ. Μαγειρεύοντας, νιώθει το πνεύμα της Julia Child να κυλάει εντός της. Και έτσι αποκτάει ένα κίνητρο, ένα πρότυπο ζωής. Το μπλογκ την καταλαμβάνει. Και σταδιακά γίνεται δέσμια της εικονικής ζωής της, παραμελώντας την υπαρκτή. Ταΐζοντας έτσι τις ανασφάλειες και τη ματαιοδοξία της με δημοσιότητα.


Άραγε, είναι τα πρότυπα οι φαντασιοπληξίες μιας εποχής που στερείται νοήματος και το αναζητά διακαώς σε ήρωες; Η Julie δεν έχει γνωρίσει τη Julia ποτέ. Αυτή η απόσταση της επιτρέπει και την παρακινεί να την πλάθει όπως επιθυμεί με τα ωραιοποιητικά υλικά της φαντασίας της. Η Julia δεν είναι η Julia. Είναι η Julia που επινόησε η Julie. Είναι ένας σύγχρονου τύπου ιερός βωμός-θεότητα, σαν αυτόν που συνθέτουν τα ιδανικά εντός μας, τα ιδανικά που μόνοι μας επινοήσαμε και εθελούσια απολυτοποιήσαμε, αναζητώντας ένα νόημα στο μάταιο βίο μας. Και όσο πιο μακρινή γη παραμένει η απτή πραγματικότητα, τόσο βουλιάζουμε σε μια κατασκευασμένη εικονικότητα, (αυτ)επιβάλλοντας την σ' ένα φαινομενικά αγνό περιτύλιγμα. Άραγε πόσο αγνό μπορεί να είναι ένα μεθοδικά κατασκευασμένο ψέμα;


Το Julie & Julia είναι μια μέτρια ταινία. Μια μετρίως μέτρια ταινία εδώ που τα λέμε! Όμως αυτή η μετριότητα οφείλεται στην έλλειψη τόλμης και αιχμηρότητας από τη Nora Ephron, που αρέσκεται στο να κατασκευάζει χλιαρές ροζ ιστοριούλες. Η δραματουργία διακατέχεται από μια στοίβα ατεκμηρίωτων γεγονότων (εύκολη δημοσιότητα της Julie, ακηλίδωτοι γάμοι, χάρτινοι ήρωες, αμφιλεγόμενη οικονομική βιωσιμότητα, χλιαρό πολιτικό πλαίσιο κλπ) που μας αναγκάζουν να κοιτάξουμε την ιστορία ως ένα γλυκό και εύπεπτο παραμύθι. Και είναι κρίμα, διότι αυτή η ιστορία ενέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που θα επέτρεπαν ένα εμβαθή κοινωνικό καρδιογράφημα.


Βαθμολογία: 5/10



Saturday, October 17, 2009

Ακαδημία Πλάτωνος

Σκηνοθεσία: Φίλιππος Τσίτος
Παραγωγής: Germany / Greece / 2009
Διάρκεια: 103'



Ο ελληνικός κινηματογράφος έχει ξεκινήσει άκρως ελπιδοφόρα αυτή τη σεζόν. Τόσο η "Ακαδημία Πλάτωνος" όσο και τα αναμενόμενα "Κυνόδοντας" και "Στρέλλα" είναι ταινίες που θα μπορούσαν να σταθούν τουλάχιστον αξιοπρεπώς σε οποιοδήποτε διαγωνιστικό τμήμα μεγάλου φεστιβάλ. Βέβαια αυτή η Άνοιξη των ελληνικών ταινιών απέχει πολύ απ' το να χαρακτηριστεί ως αποτέλεσμα συνειδητοποιημένης και συστηματικής προσπάθειας. Οι σκηνοθέτες πάλι δεν έχουν χρήματα. Η Πολιτεία μονίμως μακριά. Το ελληνικό κοινό πάσχει από αυτό που λέμε "κινηματογραφική κουλτούρα". Και έτσι οι ταινίες προκύπτουν κυρίως απ' το δημιουργικό ταλέντο των συντελεστών, αλλά και το πάθος των δημιουργών για σινεμά. Ας ελπίσουμε αυτή η εγνωσμένη καλλιτεχνική επιτυχία να αναγνωριστεί απ' το κοινό, να μεταστραφεί και σε μια ανάλογη εισπρακτική επιτυχία, που αλυσιδωτά θα μαγνητίσει και το ενδιαφέρον των παραγωγών. Και σ' όλο αυτό μακάρι -οι μακαρολογίες βέβαια είναι ουτοπία- να βρεθεί σύμμαχος η Πολιτεία.


Ας πούμε δυο λόγια για την υπόθεση. Τέσσερις μικροεπιχειρηματίες, ψιλικατζήδες για να ακριβολογούμε, σε κάποια συνοικία της Αθήνας περνούν την ώρα τους σε στιγμές εκκωφαντικής ρέκλας και μουχλιάσματος. Η παρέα τους αποτελεί μια ματιά, νεοελληνικής φύσης, ενάντια στον αυξανόμενο πληθυσμό των αλλοεθνών. Επιδεικνύοντας ζήλο πατριωτικής μαλάκυνσης και εθνικού φανατισμού. Η ταινία είναι εστιασμένη σ' έναν εκ των τεσσάρων, τον Αντώνη Καφετζόπουλο που ζει με την 70χρονή μητέρα του. Ο οποίος χάνει τη γη κάτω απ' τα πόδια του, όταν ένας Αλβανός, ο Marenglen (απ' το Marx, Engels, Lenin!), του αποκαλύπτει τις Αλβανικές ρίζες του! Ο Καφετζόπουλος καταλήγει ενα ράκος απ' το σοκ που υπέστη η εθνική του περηφάνια, ενώ ταυτόχρονα καλείται να δώσει λόγο στους εθνικόφρονες φίλους του.


Ο Φίλιππος Τσίτος, μετά το "My Sweet Home", παραδίδει μια αξιοπρόσεκτη ταινία. Η κάμερα, στατική, κλείνει τα κάδρα σε μια σφιχτή πλανοθεσία. Η ματιά είναι μινιμαλιστική και αφαιρετική. Έτσι η θέαση εμμένει πιεστικά στους ήρωες και στο κέντρο βάρους της ιστορίας. Καθιστώντας την παρακολούθηση ως μια βιωματική ψηλάφηση της σήψης και της πνευματικής δυσωδίας την ελληνικής μικροαστικής κοινότητας. Οι εικόνες περιέχουν διαρκώς συμβολισμούς, πρωτίστως αισθητικούς και μετέπειτα διανοητικούς. Και έτσι η παρακολούθηση ανακατευθύνεται διαδοχικά σε πολύπλευρες πτυχές της αναπαραστώμενης ιστορίας. Ενώ και ο Καφετζόπουλος "κουμπώνει" εκπληκτικά στον πρωταγωνιστικό ρόλο, καθιστώντας το film "one man show"!.


Τι είναι όμως η "Ακαδημία Πλάτωνος"; Πέραν της γεωγραφικής τοποθεσίας και της φιλοσοφικής υπαινικτικότητας, είναι μια (αντι)ωδή στην απαίδευτη ελληνική πραγματικότητα. Έλληνες απαίδευτοι σωματικά, μα πρωτίστως πνευματικά. Οι τέσσερις ήρωες δεν είναι αντιήρωες, ούτε προβληματικοί. Αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα της μικροαστικής μας κοινωνίας. Και μιας γενιάς που εκκίνησε με ιδανικά. Τα ιδανικά στρεβλώθηκαν δια του "κλωσίσματος", και η άνευ οξυγόνου πραγματικότητα ρήμαξε μια κοινότητα, κουρδίζοντας σκυφτά ανθρωπάκια. Το νέο τοπίο της πολυπολιτισμικής συνύπαρξης ξερνάει επανειλημμένως τα σκυφτά αυτά ανθρωπάκια, τα οποία -άδεια, κενά και νεκρά- ματαίως προσπαθούν να υποδυθούν μια ανυπόστατη ανωτερότητα. Εγκλωβισμένα στην παρελθούσα θεσμολάγνα κατάσταση των πραγμάτων, αδυνατούν να ακολουθήσουν. Είναι η γενιά των μικροαστών που εμετικά συντηρεί το επιμύθιο της οικογένειας, που διασκεδάζει οπαδικά και φανατιζόμενη, που ξεκαβλώνει παραληρούσα σε μια ρατσιστική ανισότητα, και που μετανοεί (μονάχα) ενώπιον θεών και δαιμόνων. Αυτή είναι η ελληνική ακαδημία Πλάτωνος. Ω Έλληνες, απολαύστε!


Βαθμολογία: 7,5/10



Thursday, October 15, 2009

Taking Woodstock (Έτσι Πήραμε το Γούντστοκ)

Σκηνοθεσία: Άνγκ Λι
Σενάριο: Τζέιμς Σέιμους
Παίζουν: Εμίλ Χιρς, Λιβ Σράιμπερ, Γιουτζίν Λέβι, Ιμέλντα Στάουτον, Ντιμίτρι Μάρτιν
Η.Π.Α. / 2009 / Κωμωδία / 110’




Το καλοκαίρι του 1969 και ενώ οι Η.Π.Α. βρίσκονταν σε πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό αναβρασμό, οι μουσικοί παραγωγοί Μάρτιν Λανγκ και Άρτι Κόρνφελντ συγκέντρωσαν τα μεγαλύτερα μουσικά ονόματα της εποχής, στη φάρμα Μπέθελ Γουντς, λίγο έξω από το Γούντστοκ, μια μικρή πόλη στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης, για να συμμετάσχουν σε ένα τριήμερο φεστιβάλ αφιερωμένο στη μουσική, τη χαρά, την αγάπη και φυσικά τις υπόλοιπες αξίες του κινήματος των Χίπις. Αυτό που δεν ήξεραν όμως ήταν ότι η δέκατη πέμπτη, δέκατη έκτη και η δέκατη έβδομη ημέρα του Αυγούστου του 1969 έμελλε να γίνει η μεγαλύτερη πολιτιστική και κατ’ επέκταση πολιτική συνάντηση της προηγούμενης γενιάς και το σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής, που τώρα φαίνεται να βρίσκει νοσταλγούς περισσότερο από ποτέ.

Ο νεαρός Έλιοτ Τίμπερ (Ντιμίτρι Μάρτιν), προσπαθεί να τονώσει οικονομικά το σχεδόν ξοφλημένο οικογενειακό ξενοδοχείο, φέρνοντας στην περιοχή ένα, ορφανό από φυσικό χώρο, μουσικό φεστιβάλ, με σκοπό να εξασφαλίσει πελάτες.

Ο Ανγκ Λι σκηνοθετεί όσα έγιναν στο μουσικό φεστιβάλ του Γούντστοκ, βασισμένος στο βιβλίο του Έλιοτ Τίμπερ, σε μια ανώφελα μεγάλης διάρκειας ταινία, δίνοντας περισσότερη έμφαση στα συνηθισμένα πρόσωπα των πρωταγωνιστών, αποστασιοποιημένος από τη σημασία των γεγονότων, με αποτέλεσμα να μην ξεχωρίζει κανείς αν παρακολουθεί την χρονικό του στησίματος μιας απλής συναυλίας ή του πολιτιστικού γεγονότος εκείνου που συμβολίζει ακόμα, το ζενίθ εκείνης της απελευθερωτικής ατμόσφαιρας της εποχής, το απόγειο μιας δεκαετίας κυριαρχημένης από την (ψευδ)αίσθηση ότι μπορεί μια γενιά να αλλάξει τον κόσμο, το μεταίχμιο όπου μια εποχή τελείωσε και μια άλλη ξεκίνησε.


Με μια μάλλον επιφανειακή και πρόχειρη προσέγγιση, όχι στο τι συμβολίζει πια το Γούντστοκ, αλλά μέσα σε τι είδους πλαίσιο πραγματοποιήθηκε στον πραγματικό χρόνο που πραγματοποιήθηκε, το "Έτσι Πήραμε το Γούντστοκ", δεν θα συγκινήσει τους νοσταλγούς του rock 'n' roll, καθώς είναι μια ελαφριά κωμωδία από τα χέρια ενός σημαντικού σκηνοθέτη για σημαντικά γεγονότα. Μια διασκεδαστική απεικόνιση του τι συνέβη στα παρασκήνια του μεγαλύτερου και σημαντικότερου μουσικού δρώμενου του εικοστού αιώνα. Ικανοποιητικοί είναι οι Ντιμίτρι Μάρτιν και Λιβ Σράιμπερ.

Όταν ακούς Γούντστοκ αυτομάτως σκέφτεσαι sex, drugs and rock 'n' roll και μάλλον όλα αυτά συνυπήρξαν αρμονικά για τρεις μέρες με τον εναλλακτικό πολιτισμό, το αντιπολεμικό κίνημα, την πολιτική αμφισβήτηση. Στο Γούντστοκ υπολογίζεται πως συγκεντρώθηκαν μισό εκατομμύριο άνθρωποι για ένα μουσικό τριήμερο του οποίου οι διοργανωτές, περίμεναν γύρω στις πενήντα χιλιάδες. Συμμετείχαν άνδρες, γυναίκες, παιδιά, λευκοί, μαύροι, στρέιτ, γκέι, πολιτικοποιημένοι νέοι και όχι, άνθρωποι που ήρθαν μόνο για το πάρτι και άλλοι που αντιλαμβάνονταν πως κάτι ξεχωριστό συνέβαινε εκείνη τη στιγμή. Το "Έτσι πήραμε το Γούντστοκ", αδυνατεί να αποδώσει την ελπίδα της κοινωνικής αλλαγής που είχε απλωθεί σε όλο τον κόσμο και έπαιρνε φωνή τον Αύγουστο του '69 και τελικά να απεικονίσει, πώς αυτή η μουσική συνάθροιση έγινε πράξη πολιτική, χωρίς να το θέλει.


Βαθμολογία: 2/5



Thursday, October 08, 2009

Νύχτες Πρεμιέρας (AIFF) 2009: Κυριακή 27/9 Λήξη



8.10.09 update
s_dany posted:



Τέρμα οι ντροπές :-D
The closing party videos!







Disclaimer: The characters and incidents portrayed in these videos are fictitious. Any similarity to actual characters or incidents is entirely coincidental or/and caused by alcohol usage. The only actual person is the one on decks: Elias "CINEMaD" Fragoulis [join the fan club]





-------------------------------------------



29.9.09 update
s_dany posted:



[all photos by AIFF]
[click for higher resolution]

Όπως έγραψα εκείνη την ώρα και στο facebook (scoop by Kyrana! Τι scoop δηλαδή, όλοι το περιμέναμε), το πρώτο βραβείο των φετινών Νυχτών Πρεμιέρας, η (επί)Χρυσή Αθηνά πήγε στο "Moon" [βλέπε 20/9] και τον Duncan Jones. Ενώ, σχεδόν το ίδιο αναμενόμενα, το βραβείο σεναρίου πήγε στο "In the Loop" [βλέπε 25/9] και τον Armando Iannucci. Την έκπληξη έκανε το "Flickan" [επίσης 25/9] και ο Fredrik Edfeldt που πήρε αυτο της σκηνοθεσίας καθώς και το βραβείο του κοινού.

Το βραβείο του Μουσικού Διαγωνιστικού πήγε στο "Until the Light takes us" [βλέπε πουθενά :-D, το trailer δε με είχε ψήσει και, παρόλο τις καλές κριτικές στο IMDb, δεν το είχα βάλει στις επιλογές μου για τις 24/9]. Δεν βρέθηκα πάντως στην Τελετή καθώς είχε μπάλα [όχι η Τελετή! το ΟΑΚΑ!], οπότε no details από μένα. Ούτε και πλάνα από Μάζες, λόγω των γνωστών απαράδεκτων λόγων [παίζει όμως το γνωστό ενθύμιο-του-φεστιβάλ Μαζο-video, κουτσουρεμένο βέβαια φέτος].

Πήγα όμως μετά στο party, στο Pasaji. Εκεί οπου ο κύριος με το T-shirt της χρονιάς έβαλε φωτιά στο dance-floor εκτελώντας [metaphorically speaking?] μετά από πολύ καιρό χρεή DJ! Και έχω πλάνα από εκεί, αλλά δεν ξέρω αν πρέπει να τα ανεβάσω, ενπίπτουν φοβάμαι στο νόμο περί προσωπικών δεδομένων [ξέρεις, περίτεχνες χορευτικές φιγούρες κλπ :-DDD].





-------------------------------------------


27.9.09
s_dany posted:



It ends with a bang! Πραγματικά πάρα πολλές επιλογές για την τελευταία Νύχτα Πρεμιέρας. Αφιέρωμα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ & Αναπηρία ["Εσύ εστιάζεις σε όλη την εικόνα;"] με 3 από τις καλύτερες και βραβευμένες ταινίες του, ο νέος Almodovar με Penelope Cruz φυσικά, ενα ντοκιμαντέρ για τον "Andy Warhol του Internet" και cult! Πολύ cult! Από την Αμερικανική κοινωνία των '60s, στο gay underground του Τόκιο της ίδιας εποχής και από εκεί στο εφιαλτικό σύμπαν του σεναριγράφου του "Εξορκιστή"!


[click image for higher resolution]
Day schedule




Δαναός 1 18:00
Αφιέρωμα στο 3ο Διεθνές Φεστιβάλ "Εmotion Pictures: Ντοκιμαντέρ και Αναπηρία" - Αθήνα 2009


Lettre a Lou / Γράμμα στον Λου
AIFF Emotion 2006 Luc Boland 80'

Mon Petit Frere de la Lune / Ο Μικρός μου Αδερφός από το Φεγγάρι
AIFF Emotion 2008 Frédéric Philibert 6'

Strand / Στην Όχθη
AIFF Emotion 2005 Leendert Pot & Anja Hiddinga 7'









Αττικόν 17:00
The Swimmer / Ο Κολυμβητής
AIFF IMDb 1968 Frank Perry





Αττικόν 20:00
Los Abrazos Rotos / Ραγισμένες Αγκαλιές
AIFF IMDb 2009 Pedro Almodóvar





Απόλλων 17:15
We Live in Public / Ζούμε Δημόσια
AIFF IMDb 2009 Ondi Timoner





Απόλλων 19:30
Bad Day to Go Fishing / Κακή Μέρα για Ψάρεμα
AIFF IMDb 2009 Álvaro Brechner





Απόλλων 21:30
Funeral Parade of Roses / Η Πένθιμη Παρέλαση των Ρόδων
AIFF IMDb 1969 Toshio Matsumoto

" Said to be one of Stanley Kubrick's favorite films and a big influence on Clockwork Orange this is probably one of the best films most people have never seen. "
" A feverish collision of avant-garde aesthetics and grind-house shocks in a film where seemingly nothing is taboo: neither the incorporation of visual flourishes straight from the worlds of contemporary graphic-design, painting, comic-books, and animation; nor the unflinching depiction of nudity, sex, drug-use, and public-toilets. But of all the "transgressions" here on display, perhaps one in particular stands out the most: the film's groundbreaking and unapologetic portrayal of Japanese gay subculture of the late-'60s. "




Δαναός 2 20:30
The Ninth Configuration / Ο Ένατος Σχηματισμός
AIFF IMDb 1980 William Peter Blatty

" William Peter Blatty will always be best known for writing The Exorcist, but this film version of his other novel "Twinkle, Twinkle Killer Kane" is not bad either. Apparently the writer himself called this the real sequel to his earlier hit 'The Exorcist', although the two share pretty much nothing in common other than the fact that they were both written by the same man. "
" Unusual blend of Comedy, Drama and Religion makes this fascinating film works. "
" Of course this film was going to flop. Not because its bad. In fact, its one of the most brilliant films ever made. Few films manage to raise as many philosophical and theological questions as this one. Even fewer so fascinatingly deal with the topic of the existence of a God. Its because its too low key, too subtle, and too intelligent. This is a film that would be impossible to market. "

Tuesday, October 06, 2009

Το ΚΑΚΟ στην Εποχή των Ηρώων (EVIL in the Time of Heroes)


6.10.09 update
s_dany posted:



Μια κάποια Bouche συνεχίζει να μας προμηθεύει με φρέσκο αίμα κατευθείαν από την πηγή του ΚΑΚΟΥ. Και έχει και τα cLopyrights, γιαυτό σταμάτα να ψάχνεις τα torrents! Ζόμπι! ε ζόμπι :-P



Η Ευτυχία Γιακουμή (σίγουρα η καλύτερη προσθήκη στο cast) και ο Ανδρέας "χωρίστρα" Κοντόπουλος [πρόσεξε πώς αλλάζει τη φωνή του στο "οχι κυρία, δεν έχω πρόβλημα που ειστε γυναίκα" :-D]





Διπλάσια εισιτήρια αν έβγαινε και αυτό σε teaser, και ας μην έχει ζόμπι! [title of the not-Bouche-song?]





Όποιος θυμάται Αρχαία να βοηθήσει (4δεσμίτης γαρ!)
Τί στον κόρακα συμβαίνει εις ταύτην... "γαμο-κλωμο-πόλη" ακούω εγω, "γαμο-κλόπον-πόλη" παίζει να λέει...






-------------------------------------------


2.10.09
s_dany posted:




Αν και είδα το ΚΑΚΟ ΙΙ στη Νύχτα Πρεμιέρας του στις 25/9, δεν ήθελα να γράψω τίποτα μέχρι να το ξαναδώ και να το χωνέψω. Ξεκίνησε όμως σε αντίστοιχο link στο facebook της Ομάδας μια συζήτηση που (παρότι δεν είναι τόσο "για" αλλά περισσότερο "γύρω" από την ταινία) είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, τόσο γενικώς όσο και για μένα ειδικώς! Γιαυτό ανοίγω τώρα αυτό εδώ το post και επιχειρώ να τη μεταφέρω εδώ, για να μη χαθεί στη λήθη του εφήμερου χωροχρόνου του facebook [πώς τα λέω το ζόμπι :-D]. Τσέκαρε λοιπόν τα σχόλια αυτού του post!

Monday, October 05, 2009

New action heroes


Έβλεπα τις προάλλες το "Taken" με τον Liam Neeson σε ρόλο εκδικητή πατέρα που κάνει τα πάντα για να βρει την κόρη του. Με έκανε να σκεφτώ ότι τώρα τελευταία το Hollywood εμπιστεύεται ρόλους δράσης, που κανονικά θα ανήκαν σε κάνα Bruce Willis και Vin Diesel, σε καταξιωμένους ηθοποιούς που δεν έχουν κάνει κάτι παρόμοιο. Η αρχή έγινε με τον Matt Damon και τις περιπέτειες του Bourne. Παρά τις αμφιβολίες ήταν εξαιρετικός στο ρολό του υποπράκτορα.



Μετά πήρε σειρά ο Christian Bale που φόρεσε με επιτυχία την στολή του Batman και αφού γλυκάθηκε ανέλαβε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο νέο Terminator.




Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι ο Robert Downey Jr. που παρόλο τα τελευταία χρόνια διατηρούσε μικρούς χαρακτηριστικούς ρόλους τα studio τον εμπιστεύτηκαν ως "Iron Man".



Μπορεί οι Eric Bana και Edward Norton να απέτυχαν σαν Hulk αλλά η επιλογή και μόνο δείχνει ότι τώρα πια τέτοιοι ρόλοι δεν προορίζονται για ηθοποιούς με αμφιλεγόμενο ταλέντο και δυνατά μπράτσα. Θα φανταζόσασταν εσείς ποτέ των Jake Gyllenhaal ως Prince of Persia;

Antichrist (Αντίχριστος)

Σκηνοθεσία: Lars von Trier
Παραγωγής: Denmark / Germany / France / Sweden / Italy / Poland / 2009
Διάρκεια: 109'



Η πολυφωνία στην ανάγνωση των έργων Τέχνης ήταν και θα είναι πάντοτε χρήσιμη στη διαλεκτική αποτίμηση τους. Ωστόσο, οφείλουμε να προφυλάξουμε τους καλλιτεχνάδες και τα έργα τους από τις ανισότροπες προσεγγίσεις που εγκλωβίζονται στο προσωπικό κριτήριο. Η Τέχνη δεν είναι ένας χώρος παροχής επιβεβαίωσης και επαλήθευσης προς το κοινό της. Κάτι τέτοιο θα ήταν ιδιαίτερα εφησυχαστικό και υποτιμητικά ανιαρό για την ίδια τη θέαση. Η Τέχνη είναι χώρος δυναμικός και προωθητικός! Η Τέχνη είναι (κυρίως) σημείο αμφισβήτησης. Αδέσμευτη, πασχίζει διαρκώς να βρει νέο νόημα στις πέτρινες ιδέες. Και έτσι, οφείλουμε στον καλλιτέχνη -εφόσον αναγνωρίζουμε ως καλλιτέχνη αυτόν που έχει ξεμπερδέψει με τα δεσμά της συμβατικής πραγματικότητας- να μας μυσταγωγήσει στο αλλότριο βλέμμα. Στο βλέμμα που έχει πάψει να πλατσουρίζει στους βούρκους του τετριμμένου και του κοινότυπου. Στα πλαίσια αυτά η έλλογη (αν και αυτή η λέξη θα αμφισβητηθεί κατά κόρον στη συνέχεια του κειμένου) πρόκληση ενέχει αξιωματικά χώρο εντός του καλλιτεχνικού κειμένου. Γιατί η αρτιότητα του καλλιτεχνικού κειμένου δεν έγκειται στη συνέπεια του να επαληθεύει το θεατή, αλλά στο βαθμό της εσωτερικής του ολοκλήρωσης, δηλαδή στο βαθμό της τελείωσης ως προς τον εαυτό του.

Στα ίδια πλαίσια ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η θέση της Σούζαν Σοντάγκ σχετικά με την "πρέπουσα" προσέγγιση ενός έργου Τέχνης. "Ο θεατής έτσι πρέπει να πλησιάσει την τέχνη όπως πλησιάζει κανείς ένα τοπίο. Ένα τοπίο δεν απαιτεί από το θεατή την "κατανόησή" του, την απόδοσή μιας σημασίας, τις ανησυχίες του και τις συμπάθειές του. Απαιτεί, μάλλον, την απουσία του, ζητάει απ' αυτόν να μην του προσθέσει τίποτα. Η οραματική θέαση των πραγμάτων, για να μιλήσει κανείς επακριβώς, συνεπάγεται την ικανότητα εκ μέρους του θεατή να ξεχνάει τον εαυτό του: ένα αντικείμενο άξιο να κοιταχτεί μ' αυτό τον τρόπο είναι ένα αντικείμενο που, στην πραγματικότητα, εκμηδενίζει αυτόν που το συλλαμβάνει".


Έχουμε πει ήδη όμως αρκετά περιφερειακά, "βαραίνοντας" το κείμενο. Και είναι τόσα αυτά που θέλουμε να πούμε για την ακριβή Φύση του "Αντίχριστου", και έτσι αρχίζουμε αμέσως.

Αλλά ας ξεκινήσουμε λιγάκι soft, μιλώντας για την αισθητική της ταινίας. Ο Αντίχριστος είναι ένα φιλμ φορεμένο σε ρούχο ταινίας τρόμου. Με ότι μπορεί αυτό να συνεπάγεται αισθητικά. Ωστόσο ο Lars Von Trier καταφέρνει να εναρμονίσει το στυλιζάρισμα με τις υπερφυσικά σάρκινες ανησυχίες του. Έτσι η ψηφιακή επεξεργασία της εικόνας, ή καλύτερα η αλλοίωση της, το Dogmatic 95' ταρακούνημα, αλλά και τα ηχητικά "πειράγματα", ως φορμαλιστικά εργαλεία επιτυγχάνουν να θέτουν σε διαρκή αμφισβήτηση τον ενοχικά φυσικοποιημένο ρεαλισμό. Η ωμότητα κυριαρχεί. Έστω και αν το χάος που επικαλείται είναι μεθοδικά βαλμένο σε τάξη.

To "Antichrist" είναι η ταινία που ασκεί τη μεγαλύτερη επίκριση που έχει γνωρίσει ποτέ η έννοια "φυσιολογικός". Για να μην παρεξηγούμαστε, ορίζω το φυσιολογικός, ως το άθροισμα των εννοιών Φύση + Λογική. Οι δυο ήρωες είναι φυσικοί. Απολύτως φυσικοί και καθάριοι. Μην απορείτε για αυτό. Δε δέχονται καμία εξωγενή επίδραση πάνω τους, τα φάρμακα έχουν αφοδευθεί ήδη σε κάποια μακρινή αποχέτευση. Η μόνη επίδραση που δέχονται είναι αυτή της φυσικής ροής της ζωής. Όσο για τη Λογική, αυτή τη σαρκώνει ο Willem Dafoe, και θα αναφερθώ εκτενέστερα προς το τέλος του κειμένου.


Η ιστορία που θα αφηγηθεί ο Δανός auteur είναι επί της ουσίας η ιστορία του Αδάμ και της Εύας ανάστροφα. Η μονάδα μέτρησης του χρόνου δεν είναι η γέννηση του Μεσσία. Αλλά η απόσταση από τον κήπο της Εδέμ, δηλαδή απ' το αρχέτυπο. Αυτός ο Αδάμ και αυτή η Εύα έχουν διαπράξει το προπατορικό αμάρτημα και κάθε άλλο δαιμόνιο του πολιτισμένου κόσμου. Η ιστορία που θα μας διηγηθεί ο Δανός σκηνοθέτης δεν είναι μια ιστορία γέννησης, αλλά μια ιστορία επιστροφής. Όχι επιστροφής στο χρόνο, αλλά μια ιστορία επιστροφής στην ανθρώπινη Φύση. Το περίγραμμα μας μορφώνεται από μια σειρά θεριεμένων ενστίκτων και παρορμήσεων. Που περιμένουν μια κρίση πανικού για να χυθούν ως ηφαιστιογενή λάβα στο πλαστό περιτύλιγμα μας. Ο πόνος, η θλίψη, και η απόγνωση είναι στοιχεία του ανθρώπινου DNA. Το χρέος μας δεν είναι κάποιος φυγόπονος εξορκισμός τους. Το χρέος μας είναι η συμφιλίωση μας μαζί τους. Χαρακτηριστικά (και αυτοβιογραφικά) λέγεται: "Η κατάθλιψη δεν είναι ασθένεια. Είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού ως προς την πραγματικότητα."


"Η Φύση είναι η εκκλησία του Σατανά", μας λέει ο δαιμόνιος Lars Von Trier. Και πως μπορεί να μην είναι; Όχι, δεν κρύβεται ο Εωσφόρος μέσα στη Φύση. Είναι η περιοριστική λογική μας που τον προβάλλει πάνω της. Το ανεξήγητο γεννάται στη μήτρα της λογικής. Προβάλλοντας σε αυτό τη μεταφυσικότητα. Καθώς, ανεξήγητο είναι αυτό που δε μπορεί να ερμηνευτεί βάση της συγκεκριμένης και πεπερασμένης λογικής. Η μεταφυσικότητα δε νοείται εκτός της λογικής. Για αυτό είναι και ο λογικός Willem Dafoe ο μόνος που "βλέπει" τους τρεις (μεταφυσικούς) επαίτες. Και ο Lars Von Trier εστιάζει στους ήρωες (Willem Dafoe, Charlotte Gainsbourg) όσο πιο φυσικά δύναται. Εστιάζει σε αυτούς ως βιολογικές υπάρξεις. Για αυτό εμμένει στο να παρακολουθεί, με περίσσια ωμότητα, τη σεξουαλική συμπεριφορά τους. Και οι σκηνές σεξουαλικού (αυτο)τραυματισμού δηλώνουν την αυτόκλητη αντίδραση στο αλλοιωμένο (από την πολιτισμένη λογική) υποκείμενο της ύπαρξης.


Βάση όλων αυτών θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε ότι: "Ο άνθρωπος είναι μια σάρκινη μάζα που εντός της ασφυκτιούν τα πιο μυστικά ένστικτα. Ο πόνος, η θλίψη, η απόγνωση, ο έρωτας, το άγχος είναι όλα οι αντιδράσεις της φυσικής μας υπόστασης. Κάτι που δηλώνει τον εκλογικοποιημένο ανθρώπινο σχηματισμό ως το μεγαλύτερο σφάλμα. Η λογική είναι μια ιστορία υπεκφυγής προς τη Φύση μας. Είναι η ίδια η λογική μια αβυσσαλέα μάχη υποκρισίας προς τον υπάνθρωπο που κρύβουμε εντός μας."

Και ο Willem Dafoe είναι αυτός που εκπροσωπεί τη λογική. Το λίκνο του πολιτισμού μας! Ο Lars Von Trier θα τον απογυμνώσει, απογυμνώνοντας και ό,τι αντιπροσωπεύει. Ο ίδιος είναι κυνικά αντιδραστικός ως προς τη σύζυγο του Charlotte Gainsbourg. Η Λογική είναι η παραφυσική δύναμη που ασκείται πάνω μας. Ο ίδιος έχει πήλινα πόδια μέσα στη Φύση, μέσα στην εκκλησία του Σατανά. Η εκκλησία του Σατανά μορφώνεται ως το αρνητικό των δικών του (λογικών) ιδεωδών. Και είναι αυτός, ο λογικός άνθρωπος δηλαδή, που ως άλλος Αδάμ θα επαληθεύσει την ενστικτώδη ανθρώπινη Φύση. Διαπράττοντας το βαρύτερο έγκλημα κατά τις βουλές της πολιτισμένης κοινωνίας, δηλαδή τη δολοφονία. Και τέλος, αγροικώντας τους ιερούς κανόνες-έθιμα της συλλογικής κοινότητας, καίει το σώμα αντί να το θάψει, υπακούοντας στα μεσαιωνικά ένστικτα του. Αλλά δεν είναι ο Dafoe ο θύτης. Είναι το θύμα της απόστασης από τον κήπο της Εδέμ.


Έτσι ο Lars Von Trier μας λέει πως δεν υπάρχει φυσιολογικό. Στο μεσαίωνα το φυσιολογικό ήταν να καίγονται και να λιθοβολούνται οι γυναίκες. Το 2500 μπορεί να είναι φυσιολογική μια κομπιουτεραρισμένη ζωή τύπου "Wall-e". Το φυσιολογικό προκύπτει αυστηρά ως το γινόμενο των κοινωνικών συμβάσεων της εκάστοτε εποχής.

Τέλος, ο "Αντίχριστος" είναι μια ταινία που προκάλεσε ακραία οργή προς το πρόσωπο του Lars Von Trier. Όμως εδώ, ο ίδιος δεν κάνει κάτι περισσότερο απ' ότι κάνει η Τέχνη επί χρόνια. Μόνο που το κάνει ωμά! Τροφοδοτεί δηλαδή την περιοριστική ανθρώπινη λογική με επιπλέον ερεθίσματα, αποσκοπώντας να διογκώσει το στενόχωρο φάσμα των οριζόντων της.


Βαθμολογία: 9/10



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...