Friday, January 30, 2009
The Last Wave (Το Τελευταίο Κύμα)
Σκηνοθεσία: Peter Weir
Παραγωγής: Australia / 1977
Διάρκεια: 106'
Άλλο ένα διαμάντι, που πρέπει να σπεύσεις να ανακαλύψεις - αν δεν το έχεις πράξει ήδη. Μια ταινία απ' την μαγνητικά "ερωτική" περίοδο του Peter Weir στην Αυστραλία. Στις μυστηριακές συχνότητες του "Picnic at Hanging Rock", ο άνθρωπος πάλι στην καρδιά του δράματος. Όπως και η διαρκή αλληλεπίδραση με τη Φύση, με το περιβάλλον του.
Ο David Burton, ένας λευκός δικηγόρος, καλείται να υπερασπίσει μια ομάδα Αβοριγίνων(παντελώς αλλιώτικους από τον μέσο Αυστραλό - εσωτερικώς και εξωτερικώς) οι οποίοι κατηγορούνται για τη δολοφονία ενός ομόφυλού τους. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους, ο David Burton που βασανίζεται από ψυχοφθόρα όνειρα-οράματα, θα ποθήσει διακαώς το λυτρωτήριο φως της αλήθειας. Εξερευνώντας πιθαμή προς πιθαμή την υπόθεση.
Αυτό που διαφοροποιεί όμως τον δικηγόρο απ' τη συντριπτική πλειοψηφία της σύγχρονης Αυστραλίας, δεν είναι τα μεταφυσικά οράματα που βλέπει. Είναι η επιθυμία του να αποτινάξει από πάνω του τα στέρεα πρίσματα της παγκοσμιοποιημένης συμβασιολογίας της επιβεβλημένης λογικής, και να ορθώσει βιωματικά το ανάστημα του απέναντι στα σύμβολα, απέναντι στα πράγματα. Προσπαθώντας να τα κατακτήσει. Όχι ως φωριαμός κάποιας παχυλής γνώσης, αλλά ταρακουνώντας διαρκώς τα ύδατα της προσωπικής αυτογνωσίας. Στο επίπονο ταξίδι της ενδοσκόπησης. Της ενδοσκόπησης και κατάκτησης του ατόμου, ως μια κουκκίδα στον χάρτη της καθολικότητας. Άλλωστε αυτή η ιδιάζουσα, μα γνήσια κουλτούρα των Αβοριγίνων, δεν είναι παρά η απόδειξη της μονόπλευρης οπτικής μας απέναντι στα πράγματα. Μιας επιβεβλημένης οπτικής, που με περίσσια ορμή επιβάλλουμε και εμείς οι ίδιοι.
Η καθολικότητα όμως κάθε ομάδας, κάθε οργάνωσης και ολόκληρου του κόσμου, περιγράφεται μέσα απ' τον Νόμο, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά και οι Αβοριγίνες. Άραγε αναφέρονται σε κάποιο συνταγματικό συμβόλαιο; Προφανώς και όχι! Αναφέρονται στους άγραφους ηθικούς, εθιμικούς, κοινωνικούς κώδικες που διαμορφώνουν μια κοινωνία. Της κοινωνίας που προκύπτει ως παραγόμενο του ατομικού βάρους του καθενός μέσα σε αυτή. Και αυτό το Κύμα (The Last Wave) δημιουργείται στη σύγκρουση δυο κόσμων. Αυτόν που δουλικώς υποτάσσεται στα θέλγητρα των αρχόντων, και που γιγαντώνεται και αναπτύσσεται παγκοσμίως και ενοποιημένα. Και αυτόν που μισοπεθαμένος, με όποια δύναμη αντίστασης -πρωτίστως πνευματική- διακρατεί ακόμα μια εξαιρετικά στενόχωρη θέση σε αυτόν τον παραποιημένο παγκόσμιο φλοιό. Μια παραποίηση που αποτυπώνεται άλλωστε, στα πολυάριθμα πλάνα καταστροφής!
Και αν το σπανίως κινηματογραφημένο "The Last Wave" ήταν επίκαιρο στα 1977, δε μπορούμε να συλλάβουμε πόσο τραυματικά επίκαιρο είναι στο σήμερα! Στο σήμερα που οι κουλτούρες αφομοιώνονται και αφανίζονται στο βολικό πρότυπο της παγκοσμιοποίησης. Και αν η εθνική, η κοινωνική, η ομαδική διαφορετικότητα αμφισβητείται και αφανίζεται, τότε -όπως ο πρωταγωνιστής- οφείλουμε να κρατήσουμε ως φυλαχτό την ατομική μας διαφορετικότητα. Και μέσα απ' το ατέλειωτο ταξίδι της ενδοσκόπησης, να προσδιορίσουμε το βαθύτερο νόημα της καθολικής ύπαρξης. Ως παραγόμενο των δικών μας κόσμων...
Βαθμολογία: 9,5/10
Doubt (Αμφιβολία)
Σκηνοθεσία: John Patrick Shanley
Παραγωγής: USA / 2008
Διάρκεια: 104'
Ο John Patrick Shanley, θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης, βλέποντας την τεράστια επιτυχία που έκανε η θεατρική εκδοχή του έργου, αποφασίζει να γράψει το σενάριο και να σκηνοθετήσει την ίδια ιστορία σε ένα διαφορετικό οπτικό μέσο. Τον κινηματογράφο! Κάπως έτσι, θα μας δοθεί η ευκαιρία να παρακολουθήσουμε την κινηματογραφική αυτή εκδοχή.
Από την πρώτη σκηνή ο Patrick Shanley, μας προϊδεάζει για το τι θα επακολουθήσει. Παρακολουθούμε το κήρυγμα ενός ιερέα (Philip Seymour Hoffman). Η κάμερα σαρώνει το χώρο. Το ντεκουπάζ διαλέγει κάθε γωνία λήψης έχοντας πάντα ως σημείο αναφοράς τον ιερέα. Διάφορα πρόσωπα παρελαύνουν, με αποκορύφωμα το ανέκφραστο -σχεδόν χάρτινο- μιας καλόγριας (Meryl Streep) και το γλυκύτατο μιας δεύτερης καλόγριας (Amy Adams), με τις αγγελικές εκφράσεις. Από κάτω το ποίμνιο. Αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από μαθητές. Πολυάριθμα σκανταλιάρικα παιδιά και μια μικρότερη μάζα αφιερωμένη στον στομφώδη λόγο του ιεροκήρυκα. Η κάμερα εξακολουθεί το παιχνίδι της, ανακαλύπτοντας κάθε πτυχή του χώρου, και καταλήγοντας πάντα στην επιβλητική παρουσία του Philip Seymour Hoffman. Είναι περισσότερο απ' ορατό, πως η ζωή αυτού του ασυνήθιστου ιερωμένου θα μας απασχολήσει σε ολόκληρη την ταινία.
Βρισκόμαστε σε ένα εκκλησιαστικό σχολείο περίπου στα 1960. Ο Philip Seymour Hoffman αποτελεί έναν εκσυγχρονιστή και μοντέρνο άνθρωπο, συγκριτικά πάντα με τη θέση του. Επιθυμεί τον αντίστοιχο εκσυγχρονισμό και στην καρδιά του σχολείου του. Στα πλαίσια αυτά θα βρει αντιμέτωπη τη διευθύντρια Meryl Streep. Η οποία είναι η προσωποποίηση της πειθαρχίας και του παραδοσιακού, βασισμένου στο φόβο, εκπαιδευτικού συστήματος. Η εχθρότητα μεταξύ τους, έστω και υπογείως,είναι δεδομένη. Η παράξενη σχέση φιλίας του ιερέα με ένα έγχρωμο -κοινωνικά αποκλεισμένο- παιδί θα σταθεί η αφορμή. Η αφορμή για να κατηγορηθεί, σε μια απειλητική ατμόσφαιρα, για παιδοφιλία. Τα αποδεικτικά στοιχεία λείπουν. Παρομοίως και τα άλλοθι. Ο John Patrick Shanley σπέρνει για τα καλά το δίλημμα στο οποίο θα πατήσει ολόκληρη η ταινία. Το έκανε ή δε το έκανε; Ο θεατής δε θα βρει απαντήσεις, και ενώ ψάχνει εναγωνίως για αυτές, ο John Patrick Shanley θα κλείσει πονηρά το μάτι αχνοφωτίζοντας ένα βαθύτερο νόημα από την ωμή αντίληψη των πράξεων.
Αλλά εδώ που τα λέμε, τελικά ο σκηνοθέτης θα δώσει τους φάρους στον θεατή για να βγάλει μόνος του κρίση. Αυτοί οι φάροι είναι οι ηθοποιοί του. Έστω μέσα και από ρόλους καρικατούρες. Η Meryl Streep προσωποποιεί τον έναν πόλο, αυτόν της λυσσαλέας καχυποψίας και δυσπιστίας. Από την άλλη η γλυκύτατη Amy Adams, που καταφέρνει να πλημμυρίσει με συναίσθημα τη σημαντική ερμηνεία της, εκφράζει την απόλυτη ευπιστία. Ανάμεσα σε αυτό το δίπολο λοιπόν, ξεδιπλώνεται ένα τεράστιο φάσμα. Το φάσμα της Αμφιβολίας. Τελικά ο θεατής, όσο πιο πολύ συγκλίνει στη μία ή στην άλλη ηρωίδα, αποφασίζει για τη ζωή -που ελάχιστα γνωρίζει- και τις πράξεις του ιερέα. Εκτός όλων των άλλων, το Doubt έχει μερικές αξιομνημόνευτες σεκάνς. Με αποκορύφωμα το δεύτερο, κατά χρονολογική εμφάνιση, κήρυγμα του Ηoffman. Όπου χρησιμοποιώντας υποδειγματικά τα Ομηρικά "έπεα πτερόεντα", θα ορίσει με μια εντυπωσιακή παραβολή τον πυρήνα του κουτσομπολιού.
Ο θεατρικός John Patrick Shanley εμφανίζεται κάπως αμήχανα στα άγνωρα κινηματογραφικά ύδατα. Παρά την προσπάθεια, οι ρόλοι του (πλην του πάντα εκπληκτικού Philip Seymour Hoffman) στερούνται του απαιτούμενου βάθους. Ενώ και η προσδοκώμενη και αναμενόμενη σύγκρουση των διαλόγων και του Λόγου, πολλάκις μοιάζει έξω απ' τον έλεγχο του δραματουργού. Τέλος, η κάμερα κινηματογραφεί διαρκώς με κεκλιμένες γωνίες λήψης. Και με μια συνεχή αστάθεια. Η οποία ωστόσο μοιάζει να γεννάται από την αμηχανία του Doubt να εντυπωσιάσει, παρά από κάποιο βαθύτερο -ή και προφανή- δραματουργικό λόγο.
Κλείνοντας, το Doubt αποτελεί ένα δυνατό αφήγημα και ένα φιλόδοξο κινηματογράφημα. Εκφράζεται σε μεγάλο βαθμό με την στομφώδη χροιά του Αμερικάνικου σινεμά. Αλλά μέσα στην ιδιοσυγκρασία του παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Θα ήθελα να κλείσω όμως με μια παρατήρηση. Τελευταίως, έχει εκτιναχθεί ο αριθμός από ταινίες εποχής. Πράγμα που ίσως σηματοδοτεί την έλλειψη κινήτρων της σημερινής εποχής να γεννήσει την έμπνευση για την ανάπτυξη μιας σύγχρονης ιστορίας (θέλω να πιστεύω πως η επιλογή δημιουργίας ταινιών εποχής είναι επιλογή των σκηνοθετών και όχι από ετεροπροσδιόριστες πηγές). Ωστόσο σαν θεατής της σημερινής πραγματικότητας, συνθλίβομαι στη σκέψη και μόνο, ότι οι καλλιτέχνες με αυτόν τον τρόπο παραιτούνται εμμέσως από τον σχολιασμό-κριτική-παρατήρηση των πολυτάραχων και κοντινών μας χρόνων. Γιατί πάντοτε έχουμε ανάγκη την Τέχνη, και τη διαφορετική οπτική ενός καλλιτέχνη, σαν ανάσα καυτή πάνω μας...
Βαθμολογία: 6/10
Screening 26/1/09
22.1.09 update
invites you to the screening of
"The Fountain"
(2006, Darren Aronofsky)
on Monday 26/1/09 at 17:00
in classroom B (76, Patission Str., central building).
Free entrance.
The film will be screened in its original language, English,
with Greek subtitles.
(click image for higher resolution)Image via www.hollywoodnorthinc.com
Η Κινηματογραφική Ομάδα του Ο.Π.Α.
σας προσκαλεί στην προβολή της ταινίας
"The Fountain"
(2006, Darren Aronofsky, "Η Πηγή της Ζωής")
την Δευτέρα 26/1/09 στις 17:00
στο αμφιθέατρο Β (Πατησίων 76, κεντρικό κτίριο).
Είσοδος ελεύθερη.
Official trailer
25.1.09 update
Επιλογή απ' οτι καλύτερο κυκλοφορεί στο YouTube:
Fan-made video with "Death is the Road to Awe" by Clint Mansell (complete track)
10min abridged version of Aronofsky's commentary (full commentary was not included in any DVD release worldwide but was available for free download @ www.darrenaronofsky.com, not there anymore!) !check post comments for download link!
30.1.09 update
...YouTube συνέχεια:
Visual effects
Τα πιο ενδιαφέροντα από τα IMDb trivia
(με μερικά δικά μου [edits] και highlights) :
In early 2002, writer/director Darren Aronofsky cast Brad Pitt and Cate Blanchett in the central leads of "Tom" and "Izzi" with a budget of $75 million. During pre-production, Pitt and Aronofsky were having major creative differences, so Pitt left to film "Troy" (2004) instead and the film was shut down. In early 2004, with a smaller budget of $35 million, Aronofsky cast Hugh Jackman as "Tom" and Rachel Weisz replaced Blanchett as "Izzi". Ironically, Pitt and Blanchett played a couple in a film that was released just before this one ("Babel"). [and of course in "The Curious Case Of Benjamin Button" nowadays!]
Both Weisz and Jackman agreed to work on the film at a reduced rate.
[Jackman agreed to star in the film only one day after Aronofsky approached him backstage during his performance of "The Boy From Oz".]
Warner Brothers had already invested 20 million dollars in the canceled version of the film before they agreed to finance the new, cheaper version.
When the first version of the script was shelved and production was halted Aronofsky rewrote the script and re-envisioned the film. The first version of the script was turned into a graphic novel illustrated by Kent Williams and released as a softcover and limited edition hardback book. The final version of the film, with its reduced budget and new leading cast, made extensive use of unique non-CGI special effects to save on production costs and give the picture a more "organic" feel.
Instead of using CGI, Aronofsky chose to do the special effects for the film by using micro-photography of chemical reactions on tiny petri dishes. He has said that CGI would take away from the timelessness of the film and that he wants the film to stand the test of time.
The score, composed by Clint Mansell, is played by the Kronos Quartet and the Scottish rock band Mogwai.
[Mogwai live in Athens 20/2/09 & Salonica 21/2/09!]
Warner Bros refused to do a Director's Commentary for the DVD release, so Darren Aronofsky recorded one in his living room, and released it on his web site.
[check post comments for download link]
"Tom"'s last name is "Creo" which is Latin for "I create". "Creo" also means "I believe" in Spanish.
"Izzi"'s full name ("Izzy Creo") is quite a close phonetic translation for Spanish "And yes, I do believe" (Y sν, creo). At the very last scene, "Tommy" wipes the snow away and "Izzi"'s name is shown on her grave.
Και η κριτική του kioy:
Κάθομαι πίσω απ' την οθόνη. Απέναντι μου το Fountain. Πως να αναμετρηθώ μαζί του; Οι όποιες σκέψεις, οι όποιες λέξεις σχηματίζονται, γλιστρούν ανεπιστρεπτί στην άβυσσο ενός άγνωρου σύμπαντος. Ακούω ακόμα απ' τα χείλη της "Finish It". Η προσταγή που τσαλάκωνε τον αναπόσπαστο εγωισμό της ανθρώπινης φύσης μου, γίνεται μια λεπτή γραμμή ανακούφισης. Αλλά τι λέω; Είμαι τόσο μακρυά απ' αυτό. Μαζί του - με το "Finish it"- διανύω το Γολγοθά της ζωής και του θανάτου. Μέχρι την Αθανασία. Ζωσμένος τις ανεπάρκειες μου. Η αβάσταχτη απόσταση απ' την πληρότητα, διαιωνισμένη στο άπειρο. Οι λέξεις, οι εικόνες, το κέντρο της δικής μας Εδέμ, τραύμα ανυπέρβλητης οδύνης.
Ο Darren Aronofsky θα παραμερίσει οτιδήποτε, και θα κεντήσει την καρδιά του δικού του ονείρου. Στην πιο αγαπημένη μορφή. Την κινηματογραφική! Και ο θεατής παραδομένος σε μια οπτικοακουστική πανδαισία, σε ένα εικαστικό ντελίριο χάνει όποια ικανότητα έναρθρης ομιλίας. Οι αλλόκοσμες μουσικές του Clint Mansell υπογράφουν το εξιτήριο του. Αναπολώντας από κάποια χρονοτρύπα του διαστήματος, τα χρόνια που έχασε η ψυχή του... Τεράστια ερωτήματα τείθονται. Ο θάνατος; Η ύλη και το πνεύμα; Η αγάπη; Διαστάσεις αγεφύρωτες, αναπόφευκτα κουρνιασμένες στο ανθρώπινο σώμα.
Ο μεγάλος αυτός σκηνοθέτης θα αποπειραθεί να δαμάσει το αχανές του χωροχρόνου. Από την Γέννεση και τον Κήπο της Εδέμ, στην εξέλιξη ως το σήμερα. Και απ' το σήμερα ως το αύριο, παγιδευμένο σε κάποιο νεφέλωμα στο υπεργαλαξιακό του ταξίδι στο διηνεκές. Ο εκπληκτικός Hugh Jackman (όσο ζω μαθαίνω), σαστισμένος αναφωνεί: "Ο θάνατος είναι μια ασθένεια σαν όλες τις άλλες. Και εγώ θα βρω το ιατρικό." Με μια ευδιόρατη χλεύη μοιάζει να έχει φτάσει τόσο κοντά στο σωστό. Το οποίο μάλλον θα ήταν: "Ο φόβος για τον θάνατο είναι η μεγαλύτερη ασθένεια απ' όλες τις άλλες". Άραγε υπάρχει αντίδοτο; Ναι, η αγάπη. Η αληθινή, καθαρτική αγάπη. Αλλά πριν φτάσουμε ως εκεί, θα παρακολουθήσουμε όλους τους ήρωες (εξαιρουμένης της θετικής Rachel Weisz) κυριευμένους απ' τον φόβο του θανάτου. Ένας φόβος που στρέφει στον μεγαλομανή εναγκαλισμό της ίδιας της ύπαρξης, του εγώ. Και τη ματαιοδοξία, που ευγλώττως φέρνει την εξατομικευμένη οντότητα αντιμέτωπη με την ολότητα του σύμπαντος (ω, επιστήμη!) στο δρόμο προς κάποιο άγνωστο ελιξήριο. Που όσοι ποθούν χρόνια να προσθέσουν στην εύθραυστη ζωή τους, τελικώς μόνον αφαιρούν τη ζωή απ' τα παραπλανημένα χρόνια τους. Ο Darren Aronofsky θα παρουσιάσει το μεγαλούργημα του σε μια εκκωφαντικά χρυσή φορεσιά. Χρυσός συνώνυμο του πλούτου. Πλούτος συνώνυμο της ματαιοδοξίας!
Και αν η σάρκα χρωστάει αυταποδείκτως έναν θάνατο, είναι όλα τελικά τόσο μάταια; Ή μήπως η σάρκα είναι το κλουβί του πνεύματος, της ψυχής; Και η μέγιστη φθοροποιός δύναμη; Της ψυχής που ζητάει απελευθέρωση, μέσα απ' τον θάνατο, στα άσβηστα του χρόνου μονοπάτια. Η σύζευξη με το φόβο είναι δυσβάσταχτη. Και η ενοχή ανεξίτηλο σημάδι. Το πνεύμα καταδικασμένο στις τραχιές πληγές του! Η οδύνη διαιωνισμένη και πολλαπλασιασμένη ως το μαθηματικό άπειρο. Μεταποιεί τον πόνο, σε φρεσκοβαμμένο πορφυρό άσμα που ρέει άφθονα και αδιάκοπα εκ των έσω.
Και όλα αυτά θα τα παρακολουθήσουμε μέσα από μια εκ των πιο σπαραξικάρδιων σχέσεων αγάπης στην ιστορία του cinema. Αυτή του Hugh Jackman και της Rachel Weisz. Άραγε υπάρχει σωτηρία; Ποια είναι τελικά η πηγή της ζωής; Ο Darren Aronofsky δίχως δισταγμό θα την καθρεφτίσει στην αγάπη. Το συναίσθημα που αγγίζει τη θέωση και εξαγνίζει ως παρθένο ύδωρ τα ενδότερα... Όχι την παρεξηγημένη αγάπη των καιρών μας. Μια αγάπη που υποδεικνύει την χειραφέτηση από την απεγνωσμένη προσκόλληση του εγώ και απ' τον εγκόσμιο φόβο, που οδηγούν στον αιώνιο θάνατο. Μια αγάπη, στην οποία η καρδιά γίνεται φύλλο λεπτό, έτοιμο να απορροφήσει την οδυνηρή ολότητα του κόσμου (του σύμπαντος), και μέσα από αυτόν τον ακράδαντο σύνδεσμο να αναπαυτεί στην αιώνια γαλήνη της αθανασίας!
Βαθμολογία: 10/10
Τέλος, μερικές μόνο απ' τις πολλές ενδιαφέρουσες θεωρίες/concepts για περαιτέρω ανάλυση της εκπληκτικής αυτής ταινίας: εδώ.
Wednesday, January 28, 2009
Criterion Fake Covers
Το παρακάτω ταιριάζει περισσότερο στο ποστ της female darcy, και υπάρχει σε 2 εκδόσεις, ανάλογα με τη φιλοσοφία του καθενός: