Flammen & Citronen (Μέρες Θυμού)

Σκηνοθεσία: Ole Christian Madsen
Παραγωγής: Denmark / Czech Republic / Germany / 2008
Διάρκεια: 130'




Μπορεί να μην είναι τόσο θυμωμένο όσο μαρτυράει ο ελληνικός τίτλος, μπορεί να απέχει παρασάγγας απ' το να χαρακτηριστεί ενα ικανοποιητικό ιστορικό τεκμήριο, όμως ο Ole Christian Madsen έκανε μια πολύ προσεγμένη και σφιχτοδεμένη δουλειά, που αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον.

Στην Κοπεγχάγη του 1944 και καθώς ο πόλεμος οδεύει προς το τέλος του, η βουβή συγκατάβαση του πληθυσμού υποκινεί την αποβίβαση των γερμανικών φασιστικών στρατευμάτων στη χώρα. Στα πλαίσια αυτά, ο Ole Christian Madsen θα διηγηθεί την ιστορία των Flammen (Thure Lindhardt) και Citronen (Mads Mikkelsen), τα προσωνύμια με τα οποία έμειναν στην ιστορία. Πρόκειται για δύο νεαρούς αντιστασιακούς που εκτελούσαν πρωτεργάτες του φασιστικού κλοιού, είτε υπό διαταγές ανωτέρων, είτε όπως υπαγόρευε η βούληση τους.


Η σκοτεινή και πυκνογραμμένη δραματουργία καταγράφει (τουλάχιστον αρχικά) ένα αινιγματικό τοπίο. Η απόλυτη προσκόλληση στο πρωταγωνιστικό δίδυμο αφαιρεί τον αναμενόμενο ιστορικό προσανατολισμό μιας τέτοιας ταινίας και τη μετατρέπει πιότερο σε ενα δράμα χαρακτήρων ή μια κάπως αφελή (διπλή) βιογραφία. Στα πλαίσια αυτά, εύκολα θα μπορούσε να κατηγορήσει κανείς το Flammen & Citronen ως μια ταινία πολεμικής κατανάλωσης και υπέρμετρης ηρωικής εξύμνησης. Όμως στα δικά μου μάτια, ακόμα και αν οι σκοποί του δημιουργού παραμένουν ασαφείς, δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Πρόκειται για μια ταινία που καταδεικνύει την άβυσσο της πραγματικότητας και τον ολέθριο χαμό μας σε αυτή, μέσω της απόλυτης σχηματικοποίησης των εννοιών και των πραγμάτων που επιβάλει ένας ανώριμος εσωτερικός ενθουσιασμός ή παρόρμηση.


Τι εννοώ; Θα παρακολουθήσουμε την δράση του πρωταγωνιστικού δίδυμου, του οποίου οι προθέσεις δεν αμφισβητούνται για την αγνότητα τους. Όμως ακόμα και σε αυτά τα πλαίσια, είτε όντας έρμαια ανωτέρων είτε μέσω των παράπλευρων απωλειών, οι πράξεις τους μοιάζουν επανειλημμένα να είναι ενάντιες στη φερόμενη ιδεολογία τους. Ενώ από την άλλη, ακόμα και ο Hoffmann, ο αρχηγός της Gestapo που θεωρητικά είναι ο νούμερο ένα αντιήρωας, έχει κάποιες στιγμές ανθρώπινης ποιότητας. Ενώ τέλος, η αινιγματική Ketty Selmer, στο ρόλο της θελκτικής διπλής πράκτορα, παραμένει πάντα απρόβλεπτη και οποιοσδήποτε χαρακτηρισμός θα ήταν εντελώς ριψοκίνδυνος.


Με αυτό τον τρόπο ο Ole Christian Madsen πασχίζει να καταρρίψει την μονομέρεια που αποκτούν στην ανθρώπινη νόηση οι έννοιες καλός-κακός, δίκαιος-άδικος κλπ. Τις οριοθετεί ως άλλοθι και εσωτερικούς υποκινητές του ανθρώπινου εγκεφάλου, ο οποίος αγκιστρώνεται και αυτοπεριορίζεται στην μονομέρεια της οπτικής του. Στο διαπλεκόμενο σύμπαν της ταινίας, οι έννοιες δεν είναι παρά συγκοινωνούντα δοχεία που συνθέτουν καθολικά και αδιαίρετα την πραγματικότητα. Όπως άλλωστε και σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη, που μέσα της προϋπάρχει ένα σύνολο χιλιάδων και διαφορετικών αλληλοσυγκρουόμενων υπάρξεων (άλλες πιο ανεπτυγμένες και άλλες σε νηπιακό στάδιο), ανεξαρτήτως αν ο άνθρωπος συνήθως αρέσκεται να ξελογιάζεται απ' το εγωκεντρικό ημισφαίριο της διανόησης του. Σε αυτή τη βάση παρακολουθούμε και την δράση των Mads Mikkelsen και Thure Lindhardt να συγγενεύει επικίνδυνα με φασίζουσες νοοτροπίες. Στον προσωπικό τους βίο ο σκηνοθέτης μας κλείνει πονηρά το μάτι. Άλλωστε μια οποιασδήποτε απόχρωσης ιδέα που διατυμπανίζει αριστερές καταβολές αποσκοπώντας την εύνοια, πόσο απέχει τελικά από μια φασίζουσα νοοτροπία;

Το Flammen & Citronen καταπιάνεται, όπως πολλές ταινίες φέτος, με την πολύπαθη ιστορία του Β' Παγκόσμιου πολέμου. Αν και αποτυγχάνει κατά κράτος να αναπτύξει μια σοβαρή ματιά στη θεματική του, επιτυγχάνει (περισσότερο από σπόντα) ενα εμβαθές ψυχογραφικό σκιαγράφημα στην ανούσια σκακιέρα του πολέμου. Αλλά αν σε τίποτα δε βρεις ενδιαφέρον, τότε ίσως σε αποζημιώσει η υπερσκηνοθετημένη του χροιά και οι συμπαγείς ερμηνείες στο σύνολο του cast.


Βαθμολογία: 7/10