Manhattan

Σκηνοθεσία: Woody Allen
Παραγωγής: USA / 1979
Διάρκεια: 96'



Μια από τις πιο αναγνωρίσιμες (αν όχι η πιο αναγνωρίσιμη) στιγμές στην διαμαντένια φιλμογραφία του σπουδαίου Νεοϋορκέζου σκηνοθέτη είναι ετούτο το Manhattan. Που πιότερο αποτελεί ένα φόρο αγάπης του καλλιτέχνη στην πόλη που αγάπησε.

Η ταινία έχει αρχίσει. Ο αφηγητής (ίσως ο πιο αγαπητός άνθρωπος στη σινεφίλ κοινότητα, Woody Allen) μάταια προσπαθεί να προσδιορίσει το περιεχόμενο του ήρωα του, ενώ ταυτόχρονα η Νέα Υόρκη αυτοπροσδιορίζεται μέσα από σεληνιακά ασπρόμαυρα κάδρα, όπου καθρεφτίζεται κάθε γωνιά της. Ασπρόμαυρα κάδρα που ξεχειλίζουν από συναίσθημα και που αποτελούν αντικείμενο φωτογραφικής λατρείας. Συνοδεύονται απ' την καλαίσθητες μουσικές επιλογές του George Gershwin που συντροφεύουν την μεθυστική ξενάγηση μας σε αυτό το παραδεισένιο αστικό τοπίο!

Άραγε υπάρχει παραδεισένιο αστικό τοπίο; Πολλές φορές έχει τύχει σε όλους μας να βρισκόμαστε σε μια κουβέντα για την οποία μέχρι προσφάτως αισθανόμασταν την πλήρη αδιαφορία. Όμως η αγάπη του ομιλητή για το θέμα δύναται να προσδώσει τη δέουσα γοητεία. Έτσι συμβαίνει και στο Manhattan. Άλλωστε κάθε κινηματογραφική ταινία δεν είναι παρά μια ιστορία ειπωμένη με εικόνες. Αυτές οι εικόνες εδώ είναι παρμένες από την ατόφια αγάπη της καθαρής ματιάς του δημιουργού τους. Μια αγάπη που μας συμπαρασύρει σε ανεξέλεγκτες εκδηλώσεις λατρείας. Οπότε ναι, το cinema μπορεί να κάνει μια πόλη παραδεισένια. Και ο Woody ίσως "γέννησε" την πιο όμορφη στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.


Ο Woody Allen καταπιάνεται με ένα από τα αγαπημένα του θέματα. Τις ανθρώπινες σχέσεις, με κύριο άξονα τις ερωτικές, που αναβλύζουν στην επιφάνεια τις αδυναμίες, τους ψυχικούς νευρωτισμούς και περισσότερο όλων την καλά κρυμμένη ανωριμότητα. Ερωτικές επιλογές που καθρεφτίζουν σε βάθος την ταυτότητα των ατόμων, η οποία είναι επιμελώς θαμμένη πίσω απ' ένα μεθοδικά επιλεγμένο κοινωνικό πρόσωπο. Ο Woody Allen, σε ρόλο πρωταγωνιστή, υποδύεται έναν ασυμβίβαστο τηλεσεναριογράφο ο οποίος απορρίπτει τις σύγχρονες rubbish τάσεις της tv και επιλέγει να μείνει άνεργος. Είναι δις χωρισμένος, καθώς η πρώην γυναίκα του (η απροσδόκητα εκπληκτική Meryl Streep) επέλεξε μια γυναικεία συντροφιά αντί αυτού. Τα πλήγματα είναι έκδηλα, και ο Woody επιλέγει προσωρινά ως σύντροφο μια 17χρονή μαθήτρια (την αξεπέραστη Mariel Hemingway). Στην αντίπερα όχθη υπάρχει ένα φιλικό ζευγάρι, που διατηρεί μια "τέλεια" δημόσια εικόνα. Τα παραστρατήματα όμως του άντρα, που στερείται προσωπικότητας στη λεπτομερή παρουσία του, τον φέρνουν στην αγκαλιά της δυναμικής αλλά και εύθραυστης Diane Keaton. Η σχέση τους φτάνει σε αδιέξοδο (δεδομένου του προαναφερθέντος γάμου) και η Diane Keaton, κατόπιν των προτροπών του πρώην της, συνάπτει σχέση με τον μπερδεμένο Woody.


Μέσα σε αυτό το ερωτικό μπάχαλο o Woody Allen, ως σκηνοθέτης τώρα, με την συνήθη ιδιοφυή "φλυαρία" και την λεπτή ειρωνεία του, θα θίξει ορισμένα απ' τα προβλήματα της εποχής αλλά και τα μεταγενέστερα. Ανάμεσα τους: ο εκφυλισμός της τηλεόρασης, η απρόσωπη παρουσία των ανθρώπων, το οικονομικό "σφίξιμο κλπ. Η πιο αγαπημένη αναφορά όμως είναι η σκηνή όπου η τετραμελής παρέα τσακώνεται περί κινηματογράφου (και Τέχνης κατ' επέκτασιν). Αναδεικνύοντας το αμφισβητικό ως και βέβηλο ύφος των νεοκουλτουριάρηδων προς την "αδιαπραγμάτευτη" (στάση Woody Allen) Ιστορία. Για να μην ξεχνιόμαστε, όλα αυτά συμβαίνουν καθώς τα υποκείμενα "σέρνονται" στους μεθυστικούς δρόμους της Νέας Υόρκης. Όπου η ασπρόμαυρη φωτογραφία (με αποκορύφωμα τη σκηνή Woody Allen - Diane Keaton κάτω από τη γέφυρα) συνεχίζει να προσδίδει γοητεία στη πόλη.


Ωστόσο αυτός ο ιδιότυπος και εγωκεντρικός καλλιτέχνης θα εμμείνει περισσότερο όλων στις ερωτικές σχέσεις. Θα δηλώσει την καθημερινότητα ως μέγιστη φθοροποιό δύναμη. Τα υποκείμενα με εσωτερικά ράμματα προσπαθούν να επιδιορθώσουν τα αλλεπάλληλα πλήγματα, αλλοιώνοντας εν μέρει το "είναι" τους. Ράμματα που εκφράζονται με την ασχήμια των νευρωτισμών και φανερώνονται σε καταστάσεις έντονης συναισθηματικής πίεσης, όπως οι ερωτικές σχέσεις. Ίσως για αυτό η νεαρά Mariel Hemingway θα αμφισβητήσει την σύμπλευση ενηλικίωσης-ωριμότητας. Με μια φυσική και παρθένα ομορφιά, που υποδηλώνει το ακέραιο του χαρακτήρα της, παραμένει αναλλοίωτη από τις επεμβάσεις του χρόνου. Και με την πλέον ώριμη συμπεριφορά, θα μας οδηγήσει σε ένα μεγαλειώδες finale, παρατείνοντας την αγωνία μας, αλλά περισσότερο φουντώνοντας τις ελπίδες μας για ένα αδιάφθορο μέλλον μέσα από τις στάχτες του παρόντος...


Το Manhattan, πέραν όλων των άλλων κολακευτικών που προαναφέραμε, είναι και μια σπάνια ταινία από υποκριτικής άποψης, καθώς δε συνηθίζουμε να βλέπουμε σε μια ταινία τρεις μεγαλειώδεις γυναικείες ερμηνείες.


Εδώ η Meryl Streep με μια σύντομη αλλά πολύ δυνατή παρουσία προφητεύει τις ύστερες ομοφυλοφιλικές τάσεις. Η σταθερή Diane Keaton εξωτερικεύει με λεπτό τρόπο μια εύθραυστη εσωτερική πραγματικότητα που αντιδιαστέλλεται με το δυναμικό κοινωνικό προφίλ της. Ενώ η Mariel Hemingway, ίσως στην πιο λεπτή και πιο συμβολική ερμηνεία της ταινίας, είναι απλά ανυπέρβλητη. Αιτία των πολυπληθών στιβαρών θηλυκών ερμηνειών ίσως είναι η καθοδήγηση του μεγάλου σκηνοθέτη, που όπως μας έχει αυτοπαρουσιαστεί μέσα από τις ταινίες του, φαντάζει λάτρης του ωραίου φύλου!


Βαθμολογία: 9,5/10



Manhattan (1979)
(ανέβηκε από le-pere-de-colombe)