Wendy and Lucy (Γουέντι και Λούσι)

Σκηνοθεσία: Kelly Reichardt
Παραγωγής: USA / 2008
Διάρκεια: 80'



Ο ανεξάρτητος αμερικάνικος κινηματογράφος, με χαρακτηριστικότερους εκπρόσωπους τους John Cassavetes και Jim Jarmusch, γεννήθηκε ως μια συνειδητοποιημένη εναντίωση στις "πολιτικές" του σινεμά των μεγάλων κινηματογραφικών studio. Και ταυτόχρονα αποτέλεσε και την κυριότερη εναλλακτική πρακτική στη φιλμοποιεία. Ουσιαστικά ο ανεξάρτητος αμερικάνικος κινηματογράφος αποτελεί την καταναγκαστική οδό απελευθέρωσης της έκφρασης από τις αισθητικές και τις θεματικές δεσμεύσεις του σινεμά των studio, και ταυτόχρονα έναν εναλλακτικό και οικονομικότερο τρόπο φιλμοκατασκεύης. Εδώ ο δημιουργός ουσιαστικά δραστηριοποιείται στο περιθώριο της παγκόσμιας αγοράς. Κάτι που του επιτρέπει τη δημιουργική ελευθερία και (σχεδόν) εκμηδενίζει τα πολυειδωμένα φαινόμενα θεματικής λογοκρισίας που πηγάζουν κυρίως απ' τα υπέρμετρα άγχη για εισπρακτική επιτυχία. Αυτή η ιδεολογική αντί-σταση του ανεξάρτητου κινηματογράφου αντανακλάται και στις παραγόμενες ταινίες. Οι οποίες κατά το σύνηθες φωτίζουν ήρωες που λειτουργούν στο περιθώριο της κοινωνίας (παρόμοια με τη προλεγόμενη λειτουργία του ανεξάρτητου κινηματογράφου). Αναλόγως, οι περιθωριοποιημένοι ήρωες συνήθως δεν είναι οργισμένοι έναντι της εκάστοτε κοινωνίας που τους περιβάλλει, όπως βλέπουμε ας πούμε στη rap κουλτούρα των γκέτο. Αντιθέτως, οι ήρωες προασπίζονται τη θέση του περιθωρίου που κατέχουν, αναδεικνύοντας την ως συνειδητοποιημένη επιλογή έναντι του εκάστοτε απεχθούς κατεστημένου συστήματος.


Σε αυτά τα επίπεδα κινείται και η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία της Kelly Reichardt, η οποία απλώνεται γύρω απ' το περιθώριο και τη μοναξιά της πρωταγωνίστριας Wendy. Σε αυτό το σημείο, για να μην παρεξηγηθώ, δε θα επιθυμούσα η παραπάνω παράγραφο να εκληφθεί ως ένα μανιφέστο υπεράσπισης-αγιοποίησης του ανεξάρτητου αμερικάνικου κινηματογράφου. Ο οποίος στην ιστορική του πορεία γνώρισε δεκάδες δυσλειτουργικά, και όχι μόνο, προβλήματα. Ωστόσο η παραπάνω παράγραφος αποσκοπεί στο να περιγράψει το πρίσμα κάτω απ' το οποίο γεννήθηκε ο ανεξάρτητος αμερικάνικος κινηματογράφος και την αντανάκλαση αυτού στις θεματικές κυρίως συνιστώσες μιας ταινίας.

Δύο λόγια για την υπόθεση. Δυναμική και ευαίσθητη κοπέλα, η Wendy, αφήνει τα πάντα πίσω της για να ζήσει στην Αλάσκα. Η διαφορετικότητα της εντός ενος απεχθούς και απρόσωπου κόσμου αποτελεί το κύριο εφαλτήριο της απόφασης της. Σύντροφοι σε αυτή τη μοναχική τροχιά είναι η αγαπημένη της σκυλίτσα, η Lucy, και ένα παμπάλαιο αυτοκίνητο με το οποίο διασχίζει την Αμερική. Για κακή της τύχη το αυτοκίνητο θα ξεψυχήσει. Και η ίδια θα βιδωθεί απένταρη στην καρδιά μιας κωμόπολης, γνήσιου εκπρόσωπου του απάνθρωπου συστήματος του Δυτικού κόσμου που η ίδια μισεί.


Η Kelly Reichardt παρατηρεί την απεγνωσμένη ηρωίδα της Wendy, παραδίδοντας μαθήματα σκηνοθετικής λιτότητας και μινιμαλισμού. Η κάμερα γίνεται ένας ασφυκτικός παρατηρητής, διατηρώντας διαρκώς τον νατουραλισμό στο απόγειό του. Ο φιλμικός χρόνος αναστενάζει σχεδόν στον ίδιο ρυθμό με τον πραγματικό. Και η εικόνα, χωρίς διδακτισμούς, μελοδραματισμούς και φανφάρες, σκιαγραφεί με αξιοπρόσεκτη άνεση τα κοινωνικά, τα πολιτισμικά, αλλά και σε πιο πρακτική βάση τα οικονομικά αδιέξοδα του Δυτικού πολιτισμού.

Όπως προείπαμε η λιτότητα στη σκηνοθεσία, αλλά και στην αφήγηση, αφήνει άπλετο χώρο κινήσεων στην ηρωίδα. Η εκπληκτική και ταλαντούχα Michelle Williams παίρνει στις πλάτες της ολόκληρη την ταινία. Επίσης η ελλειπτικότητα που παρατηρείται στην αφήγηση δίνει στο καθένα απ' τα υπαρκτά επεισόδια μια χαρακτηριστική βαρύτητα. Το τηλέφωνο στην οικογένεια, το επεισόδιο στο supermarket, ο απωθητικός κάτοχος του συνεργείου και η σχέση της με τον "σεκιουριτά" δίνουν τον ορισμό στις λέξεις της αποξένωσης και της μοναξιάς, ενώ ακόμα περιγράφουν και τις εμετικά απάνθρωπες πρακτικές του οικονομικού συστήματος. Όλα μαζί αποτελούν το κολάζ των λόγων που οδηγούν την Wendy στην Αλάσκα. Και η Kelly Reichardt αδυνατεί να βρει λύση σε αυτό το αδιέξοδο. Τονίζοντας μας με ακατάσχετη απαισιοδοξία πως πλέον η επιβίωση του καθενός βασίζεται στη φιλανθρωπία του απέναντι. Αρκεί να κοιτάξουμε τη σχέση με τον σεκιουριτά, αλλά και την ευφυή παρουσία της φιλοζωικής. Φιλανθρωπία σ' ένα απάνθρωπο σύστημα μοιάζει με νερό στην έρημο.


Τέλος, ιδιαίτερη μνεία αναφοράς χρήζει και το έτερο θηλυκό του τίτλου. H Lucy, το χαριτωμένο τετράποδο. Η Kelly Reichardt παρουσιάζει τη σχέση ανθρώπου και σκύλου χωρίς ωραιοποιήσεις και φτιασίδια. Με πάσα ειλικρίνεια. Η Lucy αποτελεί τον καθρέφτη στη μοναξιά της Wendy και το αντίδοτο σε μια κοινωνία άγριας αποξένωσης. Μια σχέση που αποτελεί συνώνυμο της ευαισθησίας και της ανθρωπιάς, αυτών που είσαι καταδικασμένος να εγκαταλείψεις για να συμβαδίσεις και να επιβιώσεις στο υφιστάμενο σύστημα. Ω, τραγωδία! Γιατί αν η Wendy, και κάθε Wendy, συμβιβάζεται για να επιβιώσει, η Lucy και η κάθε Lucy θα 'ναι πάντα είδος προς εξαφάνιση! Και μη χειρότερα...


Βαθμολογία: 7,5/10