Up in the Air (Ραντεβού στον Αέρα)

Σκηνοθεσία: Jason Reitman
Παραγωγής: USA / 2009
Διάρκεια: 109'



"Εγκαταλείποντας τον ουμανισμό βαδίζουμε στον οικονομισμό. Κάποτε, ακόμη και τα πιο σκληρά συστήματα, οι αδίστακτες δικτατορίες, υποστήριζαν ότι όλα τα κάνουν για τον άνθρωπο. Σήμερα, όλες οι δημοκρατίες μιλούν για την οικονομία", έχει πει ο Κώστας Γαβράς.

Ας κάνουμε ένα μάθημα διοίκησης επιχειρήσεων αγαπητοί αναγνώστες. Όταν εμφανίζεται ενα πρόβλημα στην επιχείρηση ο καλύτερος τρόπος να το αναλύσουμε είναι η μοντελοποιημένη προσομοίωση. Σύμφωνα με αυτή, κατασκευάζουμε ενα σύστημα που προσομοιάζει το υπό μελέτη πρόβλημα, διασπά την πολυπλοκότητά του και εστιάζει στα σημεία που επιθυμούμε να εξετάσουμε. Είναι προφανές οτι και υπό μια οπτική, κάθε ταινία συνιστά ενα μοντελοποιημένο σύστημα προσομοίωσης. Με τον δημιουργό να χτίζει ενα σύστημα που μιμείται κάποιες συγκεκριμένες πτυχές της πραγματικότητας, καθιστώντας την ανάλυση της πιο εύκολη και πιο προσβάσιμη.


Σ' ενα τέτοιο σύστημα εμείς τοποθετούμε τις εισροές και αυτό παράγει τις ανάλογες κάθε φορά εκροές. Στο μαθηματικοποιημένο όμως κόσμο της επιστήμης, οι εισροές είναι απόλυτες. Το 1 σημαίνει 1, δε μπορεί να σημαίνει 2. Το 2+2 κάνει 4, όχι τίποτε άλλο, κ.ο.κ. Έτσι και ο Reitman, παρ' οτι αναλύει τους ήρωες του, τοποθετεί στο δικό του σύστημα, το "Up In The Air", μανιχαϊστικά μονοδιάστατες μεταβλητές. Ενα cool στιλάτο μεγαλοστέλεχος (ιδανικός ο George Clooney) που απεχθάνεται όποιας φύσης δέσμευση, ο απρόσωπος τεχνοκρατισμός των πολυεθνικών, φιλόδοξοι καριερίστες και οι "φτωχοί μέσοι" συμβιβασμένοι άνθρωποι με τις χλιαρές απολαύσεις, είναι ορισμένες από τις απόλυτες μεταβλητές του Reitman. Το βλέμμα τώρα μετακινείται στα εξαγόμενα, τις εκροές.


Προτού όμως μιλήσω για τις εκροές, οφείλω να σας ενημερώσω πως η ποιότητα των μοντέλων προσομοίωσης εξαρτάται από τις σχεδιαστικές μας ικανότητες και ελέγχεται από την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και την ακρίβεια των εκροών. Αν περάσουμε στο χώρο του κινηματογράφου, τα παραπάνω μεταμορφώνονται σε σενάριο, ρεαλισμό και νατουραλισμό αντίστοιχα. Οι ικανότητες του Jason Reitman ("Thank You For Smoking, Juno") στο σενάριο είναι λίγο πολύ γνωστές. Για ρεαλισμό ούτε λόγο. Παρ' όλα αυτά θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις συμπαθητική την ταινία του.


Αλλά ας πάμε στις εκροές. Απ' τη ζυγαριά περνάει ο εσωστρεφής, δυναμικός, αφρώδης, και συναισθηματικά μη δοτικός κόσμος του Clooney, και από την άλλη ο φτωχικός του μέσου ανθρώπου που παραδίνεται σε τυπικούς συμβιβασμούς και στις χλιαρές απολαύσεις μιας παραδοσιακής ζωής για να κάμψει με "μεταφυσική" αγάπη το τέρας της μοναξιάς. Όχι, προφανώς και δεν αποδοκιμάζω την οδό αγάπης! Προσωπικά, φανατικός επικροτητής! Αλλά στη μακέτα του "Up in the Air"όλα μοιάζουν τόσο μεταφυσικά. Ακόμα και όταν η πλάστιγγα (μετά από κραυγαλέα λαϊκιστικά επεισόδια) γέρνει εξόφθαλμα προς τον μέσο άνθρωπο, ο Reitman δεν καταφέρνει να σε πείσει. Γιατί ο λαϊκιστής Reitman δεν δείχνει μεγαλύτερη ανθρωπιστική ευσπλαχνία προς τον θεατή του, από αυτή που δείχνει ο πέτρινος Clooney όταν απολύει το προσωπικό του. Και οι δύο μας παραμυθιάζουν-νανουρίζουν με λογύδρια προσωπικής επιτυχίας/ευτυχίας!


Το "Up in the Air" θα μπορούσε να είναι μια μεγάλη ταινία. Καθώς θίγει σημαντικά ζητήματα που άπτονται της επερχόμενης οικονομικής κοινωνίας και της τεχνοκρατικού ιμπεριαλισμού. Όμως, αυτό το πολυειδωμένο μήνυμα ατομοκεντρικού φιλελευθερισμού που κατακλύζει το σινεμά του Reitman, αποτελεί μονάχα ενα εμπορικό τρικάκι. Το είδαμε στο "Thank You For Smoking" απροκάλυπτα. Το βλέπουμε και εδώ. Όχι, δεν μπορούμε-αρκεί να κάνουμε τις σωστές επιλογές ζώντας σ' έναν κόσμο-έκτρωμα. Αδιαφορώντας για το συλλογικό, παραδομένοι σε μια εγωκεντρική αποθέωση. Γιατί η συνολική εικόνα αυτού του κόσμου, δεν είναι κάποιο επιβεβλημένο δαιμόνιο. Είναι, σε μεγάλο βαθμό, οι επιλογές μας. Οι εγωκεντρικοί Θεοί μας!


Βαθμολογία: 3,5/10