Rear Window (Σιωπηλός Μάρτυρας)

kioy posted:


Σκηνοθεσία: Alfred Hitchcock
Παραγωγής: Usa / 1954
Διάρκεια: 112'



Τι να πει κανείς για το Rear Window; Πρόκειται για έναν εκ των στυλοβάτων σε όλη την ιστορία του cinema, γεμάτο από την αριστουργηματική μαεστρία του Alfred Hitchcock!

Ο James Stewart είναι ένας ριψοκίνδυνος φωτορεπόρτερ που βρίσκεται καρφωμένος στην σπιτική πολυθρόνα έχοντας εργασιακό απόκτημα ένα πόδι στο γύψο. Σύντομα θα παραδοθεί ολοσχερώς στις έμφυτης υφής ανθρώπινες ηδονοβλεπτικές τάσεις, παρακολουθώντας τα δρώμενα κάθε πιθαμής μιας αντιπροσωπευτικής γειτονιάς, δίνοντας περιεχόμενο(!) στην αδρανή καθημερινότητα του. Σύντομα οι παρατηρήσεις θα τον οδηγήσουν στην υποψία ενός γείτονα για τον αποτρόπαιο φόνο της γυναίκας του, και με ζήλο θα προσπαθήσει να εξιχνιάσει την υπόθεση. Η Grace Kelly έχει το ρόλο της όμορφης ντιβικών καταβολών μνηστής και η Thelma Ritter είναι μια μητρικού τύπου νοσοκόμα. Και οι δύο παρά την αντίθετη αρχική στάση τους θα συμμετάσχουν ενεργά και παρομοίως σε αυτόν τον "ανήθικο" κόσμο του Stewart.


Μόνο που σε αυτόν τον ιδιόρρυθμο μάρτυρα ο Stewart δεν είναι ο παραδοσιακός κινηματογραφικός ήρωας. Είναι η Χιτσκοκική μετενσάρκωση του ηδονιζόμενου θεατή. Του θεατή είτε της οικείας προς εμάς σκοτεινής αίθουσας, είτε μιας θεατρικής παράστασης, είτε οποιασδήποτε άλλης οπτικοακουστικής προβολής. Και αυτό γίνεται περισσότερο από ευδιάκριτο τόσο από τις νόρμες και τις φόρμες που ακολουθεί ο Βρετανός σκηνοθέτης όσο και από τα σεναριακά "συμπτώματα" που περιγράφουν την μορφή του πρωταγωνιστή και όχι μόνο.

Συγκεκριμένα ο Stewart μέσα από μια σειρά γειτονικών παραθύρων θα μπορούσαμε να πούμε πως βρίσκεται σε μια διαδικασία "επιλογής" έργου. Η τραυματισμένη φύση του τον καθιστά αδύναμο να επέμβει σε όσα παρακολουθεί ενώ τα ερεθίσματα που αποτυπώνουν οι οπτικές παραστάσεις είναι περισσότερο από έκδηλα στις εκφραστικότατες αντιδράσεις του. Με χαρακτηριστικότερη εκείνη, την μέγιστη (σινε)θεατική συναισθηματική φόρτιση, καθώς η ζωή της μνηστής του απειλείται. Ακόμα η συμμετοχή των δεύτερων προσώπων στην εγγενή κατασκοπική διαδικασία δεν είναι παρά μια δήλωση της ομαδικής απήχησης ενός έργου. Άραγε οι πρώιμες υποψίες του Stewart είναι μια παρομοίωση θεατή με κριτικού ή οι υπερβάλλουσες τεχνητές ανάγκες της ηδονοβλεπτικής διαδικασίας; Η απάντηση υπάρχει στο ξεκάθαρο Χιτσκοκικό φινάλε. Έτσι η ταύτιση του θεατή με τον Stewart είναι απτή με τον πρώτο εγκλωβισμένο στην θέαση αυτού του αριστουργήματος απλά να επιβεβαιώνει το στοχασμό του Hitchcock.


Ακόμα πιο πασιφανής όμως γίνεται η προαναφερθείσα ταύτιση θεατή και ήρωα δεδομένης της φόρμας της ταινίας. Ότι παρακολουθούμε είναι, επί το πλείστον, η υποκειμενική ματιά του ήρωα. Τα κάδρα και οι σκηνές αφηγώνται στην πλειοψηφία με ένα τριαδικό τέχνασμα. Σε πρώτο χρονικό επίπεδο το κάδρο εμπεριέχει τον ήρωα, εν συνεχεία ακολουθεί μια γενική γωνία λήψης του οπτικού του πεδίου και εν τέλη η μπομπίνα καταγράφει τις αντιδράσεις του, κλείνοντας έτσι τον κύκλο της θεατικής εμπειρίας. Γενικότερα η σκηνοθετική επιμέλεια χρήζει μιας ευρύτερης ανάλυσης και ενός εκτενέστερου επαίνου. Μια σκηνοθετική επιμέλεια που θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε και πειραματική. Ο Hitchcock, που αρεσκόταν σε κάθε είδους πειραματισμούς πάντα ταγμένους στην ουσία του θέματος, εδώ δοκιμάζει μακρά τζενεράλε στατικά πλάνα, περίτεχνες και αρμονικά εναλλασσόμενες γωνίες λήψης, και άπταιστα εικαστικά πλάνα μέσω ιδιόρρυθμων φακών που περατώνονται χάρις και της καταλυτικής φωτογραφία του Robert Burks.


Ωστόσο ο Χίτσκοκ δεν αρκείται απλά στην ταύτιση ήρωα-θεατή και θα εξαπολύσει και έναν πολυάριθμο σωρό υψηλών νοηματικών δηλώσεων. Η αμφισβήτηση του γάμου αλλά και της εγγενούς γυναικείας φύσης είναι περισσότερο από απτή και τεκμηριώνεται στα διαπροσωπικά καυγαδάκια των πρωταγωνιστών καθώς και στις γενικότερες ατασθαλίες των παρακολουθόμενων έγγαμων γειτόνων. Μια λυπηρή σονάτα ακούγεται και για την μοναξιά, ενώ θίγεται και η ολοένα αυξανόμενη απομάκρυνση των γειτόνων μέσω ενός περίτεχνου σεναριακά μονολόγου που απαγγέλλει μια από τις γειτόνισσες σε ύφος τραγωδίας. Αυτά είναι μόνο λίγα στοιχεία από τα οποία θα γνωρίσει ο θεατής κατά τη διάρκεια της σινεθεατικής εμπειρίας.


Τα δεύτερα πρόσωπα Grace Kelly, Thelma Ritter εκτός απ' τον σκοπό της νοηματικής τελειοποίησης επαναπροσδιορίζουν και την μορφή της ταινίας. Ο σκηνοθέτης ούτε σε αυτή την δημιουργεία δεν θα παραμελήσει το ψυχαγωγικό κομμάτι. Η Thelma Ritter θα αποτελέσει πηγή αξιομνημόνευτων κωμικών ατάκων ενώ η Grace Kelly με την διάχυτη ομορφιά της θα σταθεί ικανή να αποπλανήσει τα αντρικά βλέμματα. Τέλος η Χιτσκοκική διαχείριση του κλείσιμου της ταινίας με μια μινιμαλιστική ατμόσφαιρα θρίλερ δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από άλλα κατ' εξοχήν θρίλερ του δημιουργού. Τέλος, το φινάλε εμπεριέχει την συνήθη συναισθηματική ικανοποίηση, ωστόσο αφήνει και ένα ανοιχτό παράθυρο προβληματισμού στον πιο απαιτητικό θεατή.

Το Rear Window είναι μια ταινία που αν δεν έχετε δει πρέπει να το πράξετε άμεσα. Πρόκειται για ένα αριστουργηματικό πόνημα που σε εγκλωβίζει με την καλλιτεχνική του ευρωστία, την νοηματική πληρότητα και την πολυεπίπεδη δομή του.

Βαθμολογία: 9,5/10



s_dany added:

1968 US re-release trailer



"How I Ruined Hitchcock's Rear Window in Just Under 2 Minutes (or how narration or dialogue can destroy an already powerful visual scene)"