Sunday, May 31, 2009

Nära livet (Στο Κατώφλι της Ζωής)


Σκηνοθεσία: Ingmar Bergman
Παραγωγή: Sweden / 1958
Διάρκεια: 84'




Υπάρχουν μερικοί δημιουργοί που είναι απλά χαρισματικοί. Ένας από αυτούς ήταν και ο Bergman. Το χάρισμα του δεν έγκειται στο αυστηρότερο κριτήριο της Τέχνης, δηλαδή να παραδίδει απλά αγέραστες ταινίες. Αλλά στο να βγαίνει αλώβητος από την εξής αντίθεση: Να κάνει ταινίες με σημείο αναφοράς μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (στην προκειμένη Σουηδία του 1958), όπου το κοινωνικοϊστορικό πλαίσιο είναι βασικός στυλοβάτης της δραματουργίας, και ταυτόχρονα να υπερβαίνει την δεδομένη χρονικότητα. Και να δίνει στο χρόνο μια απειροστή διάσταση μέσα από τις βαθύτερες έννοιες που συγκρούονται με τις στιγμιαίες εξωτερικές εκφράσεις της δεδομένης "εποχής".


Το "Κατώφλι της Ζωής" έχει γυριστεί αποκλειστικά στους περιορισμένους χώρους μιας μαιευτικής κλινικής. Και όσο και αν ακούγεται παράλογο, ο χώρος δεν είναι το πρόσχημα για την αυτή καθ' αυτή εξύμνηση της ζωής. Ο αγαπημένος Σουηδός δημιουργός κοιτάει βαθύτερα τη στιγμή της γέννησης, παρατηρώντας εξονυχιστικά το σύμπλεγμα συναισθημάτων και σκέψεων που κατακλύζουν τις μέλλουσες μητέρες.

Πολλοί ισχυρίστηκαν, με δεδομένο το περιορισμένο των filmικών χώρων, πως έχουμε να κάνουμε με μια ταινία περισσότερο θεατρική. Όμως η κάμερα στα χέρια του Bergman, έχει αμιγώς κινηματογραφική ουσία. Με τη θέση λήψης να παράγει διαρκώς κινηματογραφικά κάδρα, που δίνουν και μια διαφορετική οπτική στην θεματική της ταινίας. Υπό την έννοια αυτή, θα έλεγα πως το Nära livet είναι κινηματογραφικότατο!


Η πρώτη μητέρα αποβάλλει βίαια. Όσο και αν ακούγεται παράξενο, πρόκειται, σε πρώτο επίπεδο, για μια στιγμή συνειδητοποίησης, και έπειτα για ένα σημείο λύτρωσης. Για ένα παιδί δεν αρκεί το μητρικό του γάλα. Τρέφεται με την αγάπη των γονέων του. Ένα παιδί, είναι καταδικασμένο, τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο, να πλαστεί κατ' εικόνα των κηδεμόνων του. Ποια θα είναι όμως αυτή η εικόνα, όταν το ζεύγος έχει αποσυντεθεί πλήρως σε έναν καθρέφτη αποξένωσης; Όταν το ζεύγος δε συνυπάρχει, αλλά απλά υπάρχει;

Η δεύτερη μητέρα βλέπει τη γέννηση του γιου της ως στιγμή ύψιστης ευτυχίας. Είναι άραγε η ευτυχία και η δυστυχία κάτι τόσο ρευστό; Και κάτι τόσο αυστηρά συνδεδεμένο με τις εκφάνσεις της στιγμής; Για τη μητέρα αυτή, η έλευση του γιου της είναι μαι στιγμή ολοκλήρωσης. Όχι εσωτερικής, αλλά εξωτερικής ολοκλήρωσης. Η γυαλιστερή επίστρωση στο κοσμικό προφίλ της.


Η τρίτη μέλλουσα μητέρα, είναι μια γυναίκα που φέρει στους κόλπους της ένα εξώγαμο παιδί. Το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής καθρεφτίζεται αυτολεξή πάνω της. Οι αντιλήψεις των γύρω της, η αποστροφή, και η αδιαφορία του πατέρα, την καθιστούν σε μειονεκτική θέση, σε ένα σύνολο που ακόμα και αν την αποδεχτεί, θα της έχει περάσει πρωτίστως την κουδούνα στο λαιμό. Δεν είναι η αποστροφή της για τα παιδιά που καθιστά την κυοφορία ανεπιθύμητη. Είναι η ευθύνη και μόνο η ευθύνη. Αφού, όπως αποδεικνύεται αναζητά απλά εκείνο το πρόσφορο έδαφος, που θα της επιτρέψει να βλαστήσει.

Όλα αυτά ενώ οδηγούμαστε σε ένα λυρικό φινάλε. Ο ουμανιστής Bergman θα δώσει στον κάθε ήρωα αυτό που του αξίζει. Κλείνοντας την πόρτα του μαιευτηρίου σε ένα καθαρτήριο πλάνο. Και τρυπώντας την ασφυξία των στενών χώρων, των στενών ιδεών, των στενών εξατομικεύσεων, με την απεραντοσύνη του ελεύθερου αέρα.


Βαθμολογία: 8/10

No comments:

Post a Comment

If you are a blogger, you know what to do :-D

If you are not, just select profile "Name/URL".
In "Name": put your name or any nickname (facebook profile name etc).
In "URL": put a link to your site, facebook profile etc (or leave blank).
Click "Subscribe by email" to get notified for new comments on this post.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...