Gran Torino

Σκηνοθεσία: Clint Eastwood
Παραγωγής: USA / Australia / 2008
Διάρκεια: 116'




Αειθαλής και παραγωγικός συνάμα, ο μεγάλος Clint Eastwood παραδίδει άλλη μια δυνατή ιστορία στο κινηματογραφικό κοινό: ευαίσθητα επιμελημένη, χορταστικά κινηματογραφημένη και με το χαρακτηριστικό ανθρώπινο στίγμα του δημιουργού της.

Σε μια κάπως πιο χαμηλών (εργατικών) ρυθμών γειτονιά της Αμερικής παρατηρούμε τις εκφάνσεις της σύγχρονης πολυπολιτισμικής κοινωνίας: μετριοπαθής μικροαστισμός, αύξηση Ασιατών μεταναστών, Αμερικάνικες-Κινέζικες συμμορίες, hip-hop culture, εκκλησιαστικά κατάλοιπα κλπ. Αυτός είναι ο κόσμος του Walt Kowalski (Clint Eastwood), ενος μοναχικού, ελαφρώς μισάνθρωπου και ρατσιστή ηλικιωμένου, ο οποίος βασανίζεται ακόμα από αυτοκαταστροφικούς εφιάλτες (επίκτητους απ' την περίοδο της στρατιωτικής του θητείας στην Κορέα) οι οποίοι αντανακλώνται στην αρνητική εξωστρέφεια του. Ωστόσο, σύντομα τα στερεοτυπικά αρχέτυπα θα καταρριφθούν, ο ηλικιωμένος θα βρει μια δεύτερη νιότη μέσω των Κινέζων γειτόνων και θα αναπτύξει μια σχεδόν πατρική σχέση με τον πιτσιρικά Thao. Για αυτόν θα χρειαστεί, στα πλαίσια μιας ευσυνείδητης και ιδιόκτητης ηθικής, να ζωστεί με τα άρματα του προστάτη πολυάριθμες φορές.


Το Gran Torino πρωτίστως είναι μια γερή γροθιά κατά της ιδεολογολαγνείας που περιορίζει την ανθρώπινη νόηση-ύπαρξη. Όλοι σχεδόν οι ήρωες (και το "σχεδόν" το χρωστάω στη νεότερη των γενιών της απέναντι οικογενείας) είναι ενταγμένοι (συνειδητά και μη) σε κάποιο ιδεολογικό-ταξικό ρεύμα. Είναι όμως ο χρόνος ενιαίος και αδιαίρετος, μια θάλασσα άγρια, και πώς στον αφρό των αλλεπάλληλων κυμάτων όρθιος να σταθείς μονάχος; Μεσοπέλαγα φρεγάτες και πλοιάρια σε δωροδοκούν ή σε λιντσάρουν (χαρακτηριστική η σκηνή με τα δύο αυτοκίνητα που πλαγιάζουν το μικρό) τάζοντας άνεση και ταϊζοντας τις ανασφάλειες σου, πυρπολώντας όμως τη μοναδικότητα σου. Μα αν απ' το τετράγωνο πλοίο αυτό το πλαστικό δε φουντάρεις για της απέραντης θάλασσας την αβεβαιότητα, αν απ' των ανθρώπινων πληγών σου την αλμύρα δεν ποτιστεί το δικό μου αίμα, τότε πώς ο κόσμος μου και ο κόσμος σου θα γίνουν ένας;


Ο Clint Eastwood,σε αυτά τα ανθρώπινα πλαίσια, θα αφαιρέσει το πηδάλιο από τα χέρια των Κυρίων των καιρών μας, για να πραγματευτεί με πιο τίμιους όρους το "καθεστώς" τις παγκοσμιοποίησης. Έτσι που οι πολιτισμικές διαφορετικότητες (ατομικές και συλλογικές) με τρόπο ελαστικότερο να συνθέσουν το ένα, το ένα που αποτελεί και τη σχηματισμένη καρδιά του Gran Torino. Εκεί οπου είναι παραπάνω από διακριτά τα όρια μεταξύ της ουσίας και της τελετουργίας. Της ουσίας ως παράγωγο της Ανθρώπινης σημασίας.


Εκπληκτικό και το κλείσιμο της ταινίας, οπου ο Clint Eastwood αποκληρώνοντας την οικογένεια του, ουσιαστικά καταβαραθρώνει τον θεσμό της. Γροθοκοπά ανελέητα τη μορφή της σχηματικής οικογένειας και την καταδικάζει ως την πρωτόλεια μήτρα παραγωγής ιδεολογημάτων, το εφαλτήριο της πολυστρωματικής κοινωνίας που (με λεπτούς χειρουργικούς μηχανισμούς) αφαιρεί των άνθρωπο απ' τον εαυτόν του για χάρη κληρονομικών στερεοτύπων.


Θα μπορούσα να εναντιωθώ σε διάφορες αναπαραστάσεις του Καλιφορνέζου σκηνοθέτη. Ωστόσο κάτι τέτοιο θα ήταν ολέθρια διολίσθηση απ' το ανώτερο ουμανιστικό επίπεδο στο οποίο απευθύνεται. Τέλος, όσο και αν ο Eastwood υποδύεται έναν αποτυχημένο πατέρα, το Gran Torino έρχεται να συνυπογράψει (όπως και όλη τη φιλμογραφία του Clint) οτι: Ακόμα και όταν μπουν οι τίτλοι τέλους, πάντα θα υπάρχει για όλους εμάς τους κινηματογραφικά λουόμενους ένας χώρος -σαν ανάσα τραχιά και τρυφερή συνάμα- που θα μας περιβάλλει με ιδιαίτερη πατρική φροντίδα...


Βαθμολογία: 8/10