Thursday, August 27, 2009

Watchmen

pinned (originally posted in 3.9.09)




Σκηνοθεσία: Zack Snyder
Παραγωγής: USA/ 2009
Διάρκεια: 162'





Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταγραφή της περίφημης σειράς κόμιξ του Alan Moore. Ο Zack Snyder ωστόσο, παραβλέποντας εν μέρη την κινηματογραφική αισθητική, με οπορτουνιστικά πειραματική φόρμα, συνεχίζει στο μεταμοντέρνο κλίμα απ' το οποίο τον γνωρίσαμε. Τον μισήσαμε ή τον αγαπήσαμε, με τον γράφον να τάσσεται σθεναρά υπέρ της πρώτης συναισθηματικής έκφρασης.

Κατ' αρχάς θέλω να ξεκινήσω λέγοντας πως ένα blockbuster είναι καταδικασμένο να υπηρετεί ένα τρόπο τινά συμβιβασμένο σινεμά. Υπό την έννοια ότι ο (αυτο)σκοπός του είναι να αποφέρει μπαγιόκο. Ξεκινώντας από αυτή την παραδοχή, είναι υποχρεωμένο να εξυπηρετεί συγκεκριμένες αισθητικές επιλογές, αλλά περισσότερο να φορτίζει συγκεκριμένες οπτικές. Και το blockbuster χρίσμα -ή καλύτερα κατάρα- δεν το δίνει ούτε ο κριτικός, ούτε ο θεατής. Το δίνει η παραγωγή, η οποία αξιώνει μια υπέρογκη συγκομιδή. Ασχέτως αν συχνά πυκνά οδηγείται στον όλεθρο. Ωστόσο, οφείλουμε να παρατηρήσουμε μια επανάσταση που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στο είδος "blockbuster". Καθώς κυρίως νεότεροι Αμερικάνοι σκηνοθέτες, με σημαιοφόρο τον Nolan(Dark Knight), και πειραματίστηκαν και επιδίωξαν να μετακινήσουν το μαζικό κοινό από τις τετριμένες προσδοκίες του, αλλά και από τους (ηθικούς) αυτοπεριορισμούς του. Με αποτέλεσμα το blockbuster να αποκτά ραγδαία, στοιχεία ενός ευρύτερου φάσματος.


Ποιοι είναι όμως οι Watchmen; Οι Watchmen είναι μια ομάδα υπερηρώων, Αμερικάνων υπερηρώων, που επηρέασαν την ιστορία στο παρελθόν. Ο πλανήτης, στα πρόθυρα μιας ανεπανάληπτης πυρηνικής σύγκρουσης, τελεί υπό την ορατή απειλή του αφανισμού. Οι αποδιοργανωμένοι Watchmen πρέπει να αποφασίσουν αν είναι διατεθειμένοι να επέμβουν ξανά στην ιστορία. Όμως μένουν αναποφάσιστοι. Το γεγονός της δολοφονία ενός μέλους τους, του Κωμικού, πυροκροτεί εξελίξεις στο ειδικό περιβάλλον του καθένα από τους Watchmen. Και μέσω αλλεπάλληλων αποκαλύψεων, που εκκινούν από το ειδικό-προσωπικό περιβάλλον, καταλήγουν στη συλλογική-συμπαντική φύση του προβλήματος, αποκαλύπτοντας τα πλήρη αίτια του.


Ο Zack Snyder πειραματίζεται, σχεδόν κανιβαλίζει την κινηματογραφική φόρμα, θέτοντας τους ήρωες να χορεύουν σχεδόν σε slow motion tempo, σε μια επιλογή που εξυπηρετεί μάλλον το θέαμα και τη διασκέδαση. Όμως οφείλουμε να παρατηρήσουμε προσεκτικά τις επιλογές του στην εισαγωγή της ταινίας. Ο κινηματογραφικός χρόνος σπάει διαρκώς με fade outs, όπου με την παράλληλη αφήγηση υπαινίσσονται την πολυδιαστατικότητα του χώρου. Ένα ακόμα στοιχείο που οφείλουμε να παρατηρήσουμε είναι ότι τα μέσα πλάνα ανοίγουν σε τρε ζενεράλ, καθώς με μια αστραπιαία κίνηση της κάμερας ανοίγει το τοπίο σε μια εξωγήινα γενική περιγραφή. Τι εξυπηρετούν όμως αυτές οι επιλογές; Με τα fade outs o Zack Snyder μας περιγράφει το άπειρο του χώρου. Την αδυναμία του πεπερασμένου εδώ να επέμβει στο απειροστό εκεί. Καθρεφτίζοντας έτσι τη μηδαμινότητα του συμβάντος στο κάθε εδώ, αφού το κάθε εδώ δεν είναι παρά μόνο μια κουκκίδα σύμπαντος. Κάτι παρόμοιο εξυπηρετεί και η επιλογή των τρε τζένεραλ πλάνων. Τα τρε τζένεραλ πλάνα φιλοδοξούν να μας δώσουν μια πιο αντικειμενική αίσθηση του χώρου. Περιγράφοντας τον ως μια ολότητα. Και να μας υπενθυμίσουν πως η εστίαση σε έναν περιχαρακωμένο γεωγραφικά τόπο, δεν είναι παρά το ιδίωμα της μυωπικής ανθρώπινης φύσης. Η οποία εγκλωβίζεται στο πεπερασμένο της αίσθησης, αδυνατώντας να συλλάβει το άπειρο του χωροχρόνου. Πάνω στις προαναφερθέν παρατηρήσεις θα αναφερθώ εκτενέστερα αναλύοντας τον υπερπραγματικό χαρακτήρα του Dr. Manhattan.


Ο Dr. Manhattan, ο κεντρικότερος μάλλον των Watchmen, είναι ένας υπερυπερήρωας. Στην πραγματικότητα είναι ένας Θεός. Έχει τις ικανότητες να παρεμβαίνει όπως και όποτε θέλει στο περιβάλλον, μα πιότερο έχει τις ικανότητες να διαβλέπει στο μέλλον, αξιοποιώντας το παρελθόν που είναι καταγεγραμμένο εντός του. Όταν μιλάω για παρελθόν και μέλλον δεν εννοώ κάποιο πεπερασμένο παρελθόν και μέλλον, αλλά την έκταση του χωροχρόνου στη διασυμπαντική της ολότητα. Και παρ' όλα αυτά, οι ικανότητες του δε στρέφονται ως δραστικές ενέργειες που λαμβάνουν χώρο στο σύμπαν. Επιστρατεύονται για να αποσαφηνεισθεί η πραγματικότητα με την ακρίβεια του υπερπραγματικού. Η όραση αποτελεί εκείνα τα διαυγή πρίσματα που κοιτούν το τοπίο της ζωής στην αντικειμενική του υπόσταση. Αυτή είναι μια γιγάντια αντίθεση συγκριτικά με το μέσο άνθρωπο. Ο οποίος παραδομένος στη μυωπική ανθρώπινη φύση αδυνατεί να αντιληφθεί την τραγικότητα και τη μικρότητα της ύπαρξης. Αδυνατεί να αποκωδικοποιήσει το απεριόριστο του σύμπαντος και να προσμετρήσει τη μηδαμινότητα του αναστήματος του, υιοθετώντας τον εαυτό ως μοναδική και βασική κλίμακα μέτρησης των πάντων και του Όλου.



Σε κάτι άλλο που θα 'θέλα να σταθώ είναι οι εξωτερικές δυνάμεις των Watchmen. Αυτές δεν πηγάζουν από τη σύνηθες ταυτότητα ενός υπερήρωα. Πρόκειται στην ουσία για την έκφραση-οπτικοποίηση των πνευματικών τους δυνάμεων και του βαθμού της κυριαρχίας τους μέσα στο χώρο. Ξεκινώντας απ' τον Rorschach που παραμένει αμόλυντος, αντισυμβατικός και καθάριος σ' ένα τοπίο ηθικού παρηκμασμού, ως τον Dr. Manhattan με τις μυθικές δυνάμεις. Και αν θεωρήσουμε τον Dr. Manhattan ως τον ισχυρότερο στο χώρο, τότε θα έχουμε διαπράξει ένα μεγάλο σφάλμα. Ο Zack Snyder αποκωδικοποιώντας την αλήθεια των καπιταλιστικών καιρών μας ορίζει ότι: "Ο δυνατότερος μπορεί να είναι και ο πιο αδύναμος. Ο δυνατότερος είναι εκείνος που μπορεί να εκμεταλλευτεί τις δυνάμεις των άλλων προς όφελος του. Για την ακρίβεια, είναι αυτός που θα καρπωθεί τις δυνάμεις των άλλων και θα τις μεταποιήσει στα γρανάζια που θα θέσουν σε λειτουργία το οποιοδήποτε σχέδιο του."

Όπως καταλαβαίνουμε το Watchmen υπερβαίνει το σύνηθες blockbuster πρότυπο. Αισθητικά είναι στυλιζαρισμένο ως εκεί που δεν παίρνει, αφήνοντας λιγοστά περιθώρια αναπνοής στο θεατή του. Και θεματικά δε διστάζει να κοιτάξει στοχαστικά, σχεδόν φιλοσοφικά, την τραγικότητα της ανθρώπινης φύσης. Ωστόσο, δε λείπουν εκείνες οι εμβόλιμες σκηνές, ή και ολόκληρες ιστορίες, που εξυπηρετούν συγκεκριμένους, όχι και τόσο τίμιους, δραματουργικούς σκοπούς. Όπως και οι social safety αναπαραστάσεις συγκεκριμένων χωρίων της κοινότητας.

Η ατάκα: "-What happened to the American dream?
-It came true."



Βαθμολογία: 6/10



13 comments:

  1. Σε αυτά που έγραψες ταιριάζει περισσότερο ένα 8/10. Το μόνο μειονέκτημα είναι όντος οι εμβόλιμες σκηνές δράσεις, όχι γιατι υπάρχουν, αλλά γιατί διαρκούν περισσότερο απ' όσο πρέπει. Μεταμοντερνισμός , τρε ζενεράλ, σλόου μόσιον στυλιζάρισμα..είδες που σου άρεσε τελικά?? Ο Σνάιντερ όμως το πάει ένα βήμα πιο πέρα, καθότι πέρα από το σλόου μόσιον πολλές σκηνές είναι χορογραφίες αριστοτεχνικά σκηνοθέτες, στα όρια της τελειομανίας. Αλλά αυτό που απογειώνει την ταινία είναι το κόμικ στο οποίο βασίζεται, το οποίο είναι από τα πιο συμβολικά και φιλοσοφικά μεστά κόμικ που έχουν βγει ποτέ.. Εγώ θα έβαζα το 9αράκι μου αβίαστα. Τέτοιο στυλιζάρισμα και τέτοιο στόρι είχα να δω αποό το Μάτριξ..

    ReplyDelete
  2. Αϋπνίες έχεις? :-D
    Άντε πήγαινε κοιμίσου, πριν αλλάξω τον τίτλο του blog σε AUEB Film Vampires: they live by night :-D

    PS. Εγω δεν το είδα ακόμα...

    ReplyDelete
  3. Σα δε ντρέπεσαι λίγο ρε να την είδε ο μεινστριμάκιας-μπλογκμπαστεράκιας Κιου και συ όχι?? Αλλά μαλακία, με κατάλαβες.. Στα blood fests με φωνάζουν Vlad Drakul, αν και προσπαθώ να τη βγάζω με true blood..

    ReplyDelete
  4. @Quint Asper

    Προσωπικά δεν τίθομαι θετικά στο στυλιζάρισμα του Σνάιντερ. Αλλά το μύνημα σου με χαροποίησε ιδιαιτέρως. Δε θεωρώ πως υπάρχει σωστό και λάθος, σε μια απόλυτη βάση. Και σκοπός μου είναι να παραθέτω κάποια στοιχεία, αποστασιοποιημένα όταν γίνεται, ώστε να χρωματίζονται ανάλογα την ιδιοσυγκρασία-αισθητικές επιλογές του καθένα. Έτσι μια ταινία που μπορεί να τη βαθμολογώ με οτιδήποτε, να μπορεί με το ίδιο κείμενο να βαθμολογηθεί διαφορετικά από κάποιον άλλο!

    Καληνύχτες!

    ReplyDelete
  5. Το σχόλιο που ήταν καθαρά προβοκατόρικο.. ;)
    Και σε πληροφορώ πως οι αισθητικές επιλογές του Σνάιντερ( που όπως δείχνει παίζει στο μέλλον να γυρίσει μια ολόκληρη ταινία μόνο σε σλόου μόσιον!)είναι πολύ προτιμότερες από τις επιλογές πχ του Τρίερ στον ''Αντίχριστο''.. Που αν και πρόκειται για καλή και ιδιαίτερη ταινία, δεν πρόκειται να τη δω ξανά στη ζωή μου.. Και νόμιζα πως έχω δει και πιο επώδυνο σινεμα..

    ReplyDelete
  6. * μου(αντι για που)

    ReplyDelete
  7. Πού τον είδες τον "Αντίχριστο" βρε? Ου ου σιξ σιξ σιξ ου ου!!!

    ReplyDelete
  8. Όχι τον κανονικό, αν είχε έρθει θα πλησίαζε το τέλος και δεν θα έχανα το χρόνο μου στο μπλογκ σας!! Το κατέβασα φυσικά, υπάρχει σε ποιότητα dvd σε τόρεντ.. Να περίμενα?? Δεν κρατιόμουν.. Πάντως μερικούς κριτικούς που του βάζουν μηδέν η κάτι τέτοια δεν τους καταλαβαίνω.. Η ταινία ίσως να ναι και αριστούργημα με μερικές όντως προκλητικά προβοκατόρικες σκηνές ( close-up στη σεξουαλική διείσδηση, πέος που εξπερματίζει αίμα, παραμορφωμένα ζώα, κόψιμο κλειτορίδας κτλ..) που όμως έχω την εντύπωση πως το κλίμα, η ξεθωριασμένη φωτογραφία, η προβολή του περιβάλλοντος ως ''satan's playground'' και οι εξαιρετικές ερμηνείες, ειδικά της Σάρλοτ, απογειώνουν αυτό που θέλει να πει ο Τρίερ. Η ταινία γράφηκε σε περίοδο κατάθλιψης απ' το σκηνοθέτη κι αυτό είναι απόλυτα φανερό. Αν ΄΄μπεις΄΄ στην ταινία θα βγεις με ένα μεγάλο βάρος στην ψυχή. Στην ουσία όμως πρόκειται για μια ''δογματική'' ταινία τρόμου, που πλέκει ένα μεταφυσικό-θρησκευτικό μανδύα στην ανθρώπινη παράνοια, δικαιολογεί αρχικά τη δαιμονοποίηση της γυναικείας φύσης και τη γυνοκτονία του μεσαίωνα, με φόντο ένα ΄΄διαβολικό΄΄ φυσικό περιβάλλον και τη σταδιακή βύθιση της γυναίκας στην παράνοια για να φτάσει στο τέλος να μιλήσει για αγάπη, δέσμευση, θάνατο και απώλεια. Είναι μια σπουδή πάνω στην ανθρώπινη φύση και τα άκρα των συνεπειών που μπορεί να προκαλέσει ο χαμός ενός παιδιού. Ο Τρίερ όμως δεν μας διευκολύνει καθόλου. Και καλά κάνει.

    ReplyDelete
  9. Τί φιτίλια μου βάζεις βραδιάτικα :-D. O "von" είναι πολυαγαπημένος δημιουργός και συνήθως στα δικά του κλίνω στο "αριστούργημα" παρά στο "τερατούργημα"!

    Να κρατιόσουνα βρε!
    "την πρώτη φορά που βλέπει μια ταινία (ειδικά αν αναμένεται να είναι καλή), πρέπει να το κάνει στην κινημ/φική αίθουσα! Γιατί εκεί είναι η φυσική της θέση, για εκεί προορίζεται (καλλιτεχνικά και τεχνικά) και, το σημαντικότερο, εκεί την απολαμβάνει περισσότερο!"
    1η Οκτώβρη βγαίνει στις αίθουσες (πάλι από Seven). Υπομονή και καρτερία! Αντίχριστε! Ου ου σιξ σιξ σιξ ου ου!!!

    ReplyDelete
  10. Ντάνι θα την έβλεπα ξανά στο σινεμά μόνο και μόνο για να κόψω αντιδράσεις.. Αλλά σε καμμία περίπτωση τώρα που το σκέφτομαι δεν θα ήθελα για πρώτη φορά να τη δω εκεί επειδή ξέρω τι θ' άκουγα.. Μόνος καλύτερα ή σε σινεμά που δεν πατάνε πολύ.. Συμφωνώ σε όλα όσα λες αλλά για μένα η εμειρία είναι ακριβώς η ίδια και δεν εξαρτάται από τις ίντσες της οθόνης.. Άσε που αν πας να δεις σοβαρή ταινία στο σινεμά ο καθένας πετάει ότι μαλακία του κατέβει και δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς.. Πολλές ταινίες δεν θυμάμαι αν τις είχα δει σινεμά η τηλεόραση, η ταινία μένει στο τέλος. Αλλά μιλάω μόνο για μένα και στηρίζω αυτά που λες για το σινεμά.

    ReplyDelete
  11. Σε πρεμιέρα με "συνειδητοποιημένο" κοινό, σε αίθουσα μετά από 2-3 βδομάδες ή σε "κουλή" ώρα, σε δημοσιογραφική [αγκαλιά με τον kioy :-D].

    ReplyDelete
  12. Τί φιτίλια μου βάζεις βραδιάτικα :-D. O "von" είναι πολυαγαπημένος δημιουργός και συνήθως στα δικά του κλίνω στο "αριστούργημα" παρά στο "τερατούργημα"!

    Να κρατιόσουνα βρε!
    "την πρώτη φορά που βλέπει μια ταινία (ειδικά αν αναμένεται να είναι καλή), πρέπει να το κάνει στην κινημ/φική αίθουσα! Γιατί εκεί είναι η φυσική της θέση, για εκεί προορίζεται (καλλιτεχνικά και τεχνικά) και, το σημαντικότερο, εκεί την απολαμβάνει περισσότερο!"
    1η Οκτώβρη βγαίνει στις αίθουσες (πάλι από Seven). Υπομονή και καρτερία! Αντίχριστε! Ου ου σιξ σιξ σιξ ου ου!!!

    ReplyDelete
  13. @Quint Asper

    Προσωπικά δεν τίθομαι θετικά στο στυλιζάρισμα του Σνάιντερ. Αλλά το μύνημα σου με χαροποίησε ιδιαιτέρως. Δε θεωρώ πως υπάρχει σωστό και λάθος, σε μια απόλυτη βάση. Και σκοπός μου είναι να παραθέτω κάποια στοιχεία, αποστασιοποιημένα όταν γίνεται, ώστε να χρωματίζονται ανάλογα την ιδιοσυγκρασία-αισθητικές επιλογές του καθένα. Έτσι μια ταινία που μπορεί να τη βαθμολογώ με οτιδήποτε, να μπορεί με το ίδιο κείμενο να βαθμολογηθεί διαφορετικά από κάποιον άλλο!

    Καληνύχτες!

    ReplyDelete

If you are a blogger, you know what to do :-D

If you are not, just select profile "Name/URL".
In "Name": put your name or any nickname (facebook profile name etc).
In "URL": put a link to your site, facebook profile etc (or leave blank).
Click "Subscribe by email" to get notified for new comments on this post.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...